του Χρήστου Χαρίτου
Το επιβλητικό άγαλμα του Γρηγόρη Αυξεντίου στην Ιερά Μονή Μαχαιρά.
Λευκωσία, 1η Απριλίου 1955. Βόμβες εκρήγνυνται σε διάφορα σημεία της πόλεως. Την ευθύνη αναλαμβάνει η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.), αρχηγός της οποίας είναι ο συνταγματάρχης ε.α. Γεώργιος Γρίβας-Διγενής, αρχηγός της εθνικής οργανώσεως «Χ» κατά την διάρκεια της κατοχής. Μάχιμος αξιωματικός ο Γρίβας, από την Μικρά Ασία έως τα Δεκεμβριανά, αναλαμβάνει τον ένοπλο αγώνα κατά της αποικιοκρατικής Μεγάλης Βρετανίας, με τελικό σκοπό την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, διακαή πόθο του Κυπριακού Ελληνισμού.
Ο Γρίβας έχει στρατολογήσει εδώ και 2 χρόνια αρκετούς Κυπρίους σε αυτό τον αγώνα. Ξεχωρίζει όμως ένας: ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Ο Αυξεντίου έχει υπηρετήσει ως έφεδρος Αξιωματικός στον Ελληνικό στρατό και έχει αφοσιωθεί στον αγώνα για την Ένωση με την Ελλάδα. Αναλαμβάνει υπαρχηγός της ΕΟΚΑ και διευθύνει τις πρώτες στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Βρετανικών στρατευμάτων κατοχής. Οι Βρετανοί τον επικηρύσσουν αμέσως και οι φωτογραφίες του «κοσμούν» όλα τα βρετανοκρατούμενα αστυνομικά τμήματα. Οι «ειδικές δυνάμεις» των Βρετανών επιφορτίζονται με την σύλληψη του Αυξεντίου, νεκρού ή ζωντανού.
Τρίτη, 3 Μαρτίου 1957. Οι Βρετανοί έχουν πληροφορίες ότι ο Αυξεντίου κρύβεται στην Μονή του Μαχαιρά. Εκατοντάδες κομμάντο περικυκλώνουν την μονή και οι έρευνες επεκτείνονται στα δάση της περιοχής, τα οποία είναι αρκετά δύσβατα και προσφέρονται για απόκρυψη. Μία περίπολος των Βρετανών ανακαλύπτει ένα κρησφύγετο μέσα στο έδαφος. Μέσα σε αυτό βρίσκεται ο Γρηγόρης Αυξεντίου με 2 αντάρτες της ΕΟΚΑ. Αμέσως οι Βρετανοί τον περικυκλώνουν και ζητούν την παράδοσή του. Ο Αυξεντίου διατάζει τους 2 άνδρες του να παραδοθούν, αλλά ο ίδιος δεν παραδίδεται. Ένα νέο «μολών λαβέ» ακούγεται στο Ελληνικό έθνος.
Οι Βρετανοί κομμάντο επιχείρησαν πολλές φορές να μπουν στο κρησφύγετό του, αλλά μάταια. Μετά από ώρες μάχης, οι Βρετανοί έδωσαν εντολή σε ένα ελικόπτερό τους να ρίξει βενζίνη μέσα στο κρησφύγετο και του ζήτησαν για τελευταία φορά να παραδοθεί. Η απάντηση του Αυξεντίου ήταν μία νέα ριπή αυτομάτου, αν και ήξερε τι τον περίμενε. Οι Βρετανοί δεν δίστασαν να βάλουν φωτιά στην βενζίνη και να τον κάψουν ζωντανό. Το σώμα του Γρηγόρη Αυξεντίου κάηκε, η ψυχή και το πνεύμα του όμως έμεινε αθάνατο, αιώνια παρακαταθήκη για τους Έλληνες στο αίμα και το πνεύμα. Στο σημείο της θυσίας του υπάρχει ένα υπέροχο τεράστιο άγαλμα του γλύπτη Νίκου Κοτζαμάνη, είχα την τιμή να τον γνωρίσω όταν σπούδαζα στην Αγγλία, το οποίο αποτελεί πρότυπο μνημειακής τέχνης.
Εφέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την θυσία του Αυξεντίου. Οι νεοέλληνες αγνοούν ακόμη και το όνομά του, έχοντας εκπορνεύσει την αξιοπρέπειά τους και έχοντας απωλέσει κάθε τιμή και συνείδηση. Δεν θέλουμε Αυξεντίου σήμερα, δεν μας χρειάζονται. Θέλουμε μόνο κανέναν βουλευτάκο, δήμαρχο ή κομματάρχη, για να μας βάλει συμβασιούχους στο δημόσιο. Δεν έχουμε ανάγκη από ήρωες. Ήρωες χρειάζονται μόνο τα ζωντανά έθνη, εμείς είμαστε πλέον «πολυπολιτισμικοί». Το παράδειγμα του Αυξεντίου όμως ας φωτίζει τον δρόμο μας. Τον δρόμο του χρέους και του καθήκοντος. Διότι όπως έλεγε ο Νίτσε «μονάχα εκεί όπου υπάρχουν τάφοι, υπάρχει και ανάσταση». Καλή Ανάσταση Έλληνες.
Monday, March 19, 2007
Friday, January 19, 2007
Οι καλοί μας γείτονες Νο1
Εφορμούμενος από τις πρόσφατες εξελίξεις στην ΕΕ και τις σχέσεις της με τη Τουρκία,έψαξα για κάποια σχετικά έγκυρη μελέτη της ιστόριας της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας,ουσιαστικά όμως της πολιτικής της προς την Ελλάδα.Βρήκα ένα βιβλίο των εκδόσεων "Γνώση", το οποίο εκδόθηκε σε συνεργασία με το Ελληνίκο Ίδρυμα Αμυντικής και Εξωτερικής Πολιτικής. Από αυτό προέρχονται τα περρισότερα στοιχεία που θα αναφέρω, ώστε να διαφωτιστεί λίγο το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η σημερίνη Ελληνοτουρκική Φιλία,οπότε και η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ελληνοτουρκικά ζητήματα υπάρχουν από τότε που δημιουργήθηκε το Τουρκικό Κράτος, δήλαδη στο ξεικίνημα της δεκαέτιας του 20.Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή το πάνω χέρι το είχαν ξεκάθαρα οι Τούρκοι.Είχαν διαλύσει τον ελληνικό στρατό, ο οποίος χρεαιζόταν χρόνο για να αναδιοργανωθεί έτσι ώστε να έχει ελπίδες ενάντια σε μια Τουρκική προέλαση.Μάλιστα,θα μπορούσαν να κατακτήσουν μέχρι και την Μακεδονία, αν δε τους απέτρεπαν από αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι τεράστιες εσωτερικές αναταραχές(π.χ.Κούρδοι) που απασχολούσαν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους.Παρόλαυτα δεν δίσταζαν να απειλούν με επίθεση και να έχουν πόλλες απαιτήσεις από την Ελληνική πλευρά, μιας και αυτοί ήταν οι νικήτες και εμείς οι ηττημένοι.Τα πραγμάτα υποτίθεται οτι θα τακτοποιούνταν μέσω της συνθύκης της Λωζάνης, αλλά και αυτή άφησε αρκετές εκκρεμότητες, κυρίως σε σχέση με το μειονοτικό πρόβλημα και την ανταλλαγή πλυθησμών.
Το πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Τουρκία ήταν οτι ήθελε να απαλλαχθεί απο τον περισσότερο δυνάτο ελληνικό πλύθησμο και κυρίως απο τους Κωνσταντινοπουλίτες.Αυτούς το κεμαλικό καθεστώς τους καταδίωκε σταθερά,όχι μόνο λόγω των μεγάλων τους περιουσίων αλλά και επειδή είχαν μεγάλη πολιτισμική επιρροή ως ιδιαίτερα μορφωμένα άτομα σε μια χώρα με τεράστιο ποσοστό αγραμματοσύνης.Έπισης είναι γνωστό οτι το Φανάρι είχε πολλούς δεσμούς με το παλιότερο οθωμανικό καθεστώς, οπότε είχε και πολιτικη εξουσία.Το εθνικιστικό καθεστώς ήθελε με κάθε τρόπο την εθνικοποίηση της Τουρκικής γραφειοκρατίας και πολιτικής,σε αντίθεση με το πολυεθνικό καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Μια υπονόμευση από το Φανάρι ήταν απαράδεκτη.
Έτσι άρχισε μια αντιδικία μετάξυ ελλήνων και τούρκων διπλώματων για το πoiός θεωρείται etablis(μη ανταλλάξιμος κάτοικος της Κωνστατινούπολης) κάθως και για την αποζημίωση των περιουσιών των μειονοτικών της κάθε χώρας,υπό τον έλεγχο της Μεικτής Επιτροπής Ανταλλαγής Πλυθησμών, οπόυ αντιπροσωπεύονταν και οι Μεγάλες Δυνάμεις με τρείς ουδέτερους αντιπροσώπους.
Οι Τούρκοι σταθερά απαιτούσαν τον συμψηφισμό των περιουσιών των Κων/λιτών,πρακτίκα δηλάδη την οικονομική επιβάρυνση της Ελλάδας και των Κωνσταντινοπολίτων, αφόυ οι περιουσίες αυτών ήταν κατά πολύ υψηλότερες από αυτές των μουσουλμανικών αγροτικών πλυθησμών της Θράκης.Παράλληλα ο προσδιορισμός των etablis άλλαζε ανάλογα με το πόσο ευνοϊκές ήταν οι περιστάσεις για τους Τούρκους.Από τους κάτοικους της Κωνσταντινούπολης πριν το 1918 κα που τώρα μέναν στην Πόλη στου κάτοικους που βρίσκονταν τη μέρα της συμφωνίας στη πόλη, ο αριθμός αυτών μειωνόταν σταθερά.Κι επιπλέον η Τουρκία ζητούσε οικονομικές αποζημιώσεις.Τελίκα επτεύχθηκε η συμφωνία με περίπου 110.000 Έλληνες να παραμένουν σε τουρκικό έδαφος και από αυτόυς οι 100.000 Κωνσταντινοπουλίτες, και οι υπόλοιποι Ίμβριοι και Τενέδιοι.106.000 Μουσουμάνοι παρέμειναν στην Ελλάδα.Παρόλαυτα, οι Έλληνες της Τουρκίας ήταν ανώτεροι σε πολιτισμικό επίπεδο, κάτι που τους έκανε πολυτιμότερους για την Ελλάδα από οτι ήταν οι Θρακίωτες Μουσουλμάνοι για του Τούρκους.Η Τουρκία το εκμεταλλεύτηκε αυτό σταθερά.
Ελληνοτουρκικά ζητήματα υπάρχουν από τότε που δημιουργήθηκε το Τουρκικό Κράτος, δήλαδη στο ξεικίνημα της δεκαέτιας του 20.Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή το πάνω χέρι το είχαν ξεκάθαρα οι Τούρκοι.Είχαν διαλύσει τον ελληνικό στρατό, ο οποίος χρεαιζόταν χρόνο για να αναδιοργανωθεί έτσι ώστε να έχει ελπίδες ενάντια σε μια Τουρκική προέλαση.Μάλιστα,θα μπορούσαν να κατακτήσουν μέχρι και την Μακεδονία, αν δε τους απέτρεπαν από αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι τεράστιες εσωτερικές αναταραχές(π.χ.Κούρδοι) που απασχολούσαν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους.Παρόλαυτα δεν δίσταζαν να απειλούν με επίθεση και να έχουν πόλλες απαιτήσεις από την Ελληνική πλευρά, μιας και αυτοί ήταν οι νικήτες και εμείς οι ηττημένοι.Τα πραγμάτα υποτίθεται οτι θα τακτοποιούνταν μέσω της συνθύκης της Λωζάνης, αλλά και αυτή άφησε αρκετές εκκρεμότητες, κυρίως σε σχέση με το μειονοτικό πρόβλημα και την ανταλλαγή πλυθησμών.
Το πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Τουρκία ήταν οτι ήθελε να απαλλαχθεί απο τον περισσότερο δυνάτο ελληνικό πλύθησμο και κυρίως απο τους Κωνσταντινοπουλίτες.Αυτούς το κεμαλικό καθεστώς τους καταδίωκε σταθερά,όχι μόνο λόγω των μεγάλων τους περιουσίων αλλά και επειδή είχαν μεγάλη πολιτισμική επιρροή ως ιδιαίτερα μορφωμένα άτομα σε μια χώρα με τεράστιο ποσοστό αγραμματοσύνης.Έπισης είναι γνωστό οτι το Φανάρι είχε πολλούς δεσμούς με το παλιότερο οθωμανικό καθεστώς, οπότε είχε και πολιτικη εξουσία.Το εθνικιστικό καθεστώς ήθελε με κάθε τρόπο την εθνικοποίηση της Τουρκικής γραφειοκρατίας και πολιτικής,σε αντίθεση με το πολυεθνικό καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Μια υπονόμευση από το Φανάρι ήταν απαράδεκτη.
Έτσι άρχισε μια αντιδικία μετάξυ ελλήνων και τούρκων διπλώματων για το πoiός θεωρείται etablis(μη ανταλλάξιμος κάτοικος της Κωνστατινούπολης) κάθως και για την αποζημίωση των περιουσιών των μειονοτικών της κάθε χώρας,υπό τον έλεγχο της Μεικτής Επιτροπής Ανταλλαγής Πλυθησμών, οπόυ αντιπροσωπεύονταν και οι Μεγάλες Δυνάμεις με τρείς ουδέτερους αντιπροσώπους.
Οι Τούρκοι σταθερά απαιτούσαν τον συμψηφισμό των περιουσιών των Κων/λιτών,πρακτίκα δηλάδη την οικονομική επιβάρυνση της Ελλάδας και των Κωνσταντινοπολίτων, αφόυ οι περιουσίες αυτών ήταν κατά πολύ υψηλότερες από αυτές των μουσουλμανικών αγροτικών πλυθησμών της Θράκης.Παράλληλα ο προσδιορισμός των etablis άλλαζε ανάλογα με το πόσο ευνοϊκές ήταν οι περιστάσεις για τους Τούρκους.Από τους κάτοικους της Κωνσταντινούπολης πριν το 1918 κα που τώρα μέναν στην Πόλη στου κάτοικους που βρίσκονταν τη μέρα της συμφωνίας στη πόλη, ο αριθμός αυτών μειωνόταν σταθερά.Κι επιπλέον η Τουρκία ζητούσε οικονομικές αποζημιώσεις.Τελίκα επτεύχθηκε η συμφωνία με περίπου 110.000 Έλληνες να παραμένουν σε τουρκικό έδαφος και από αυτόυς οι 100.000 Κωνσταντινοπουλίτες, και οι υπόλοιποι Ίμβριοι και Τενέδιοι.106.000 Μουσουμάνοι παρέμειναν στην Ελλάδα.Παρόλαυτα, οι Έλληνες της Τουρκίας ήταν ανώτεροι σε πολιτισμικό επίπεδο, κάτι που τους έκανε πολυτιμότερους για την Ελλάδα από οτι ήταν οι Θρακίωτες Μουσουλμάνοι για του Τούρκους.Η Τουρκία το εκμεταλλεύτηκε αυτό σταθερά.
Wednesday, January 10, 2007
ΠΟΙΟΣ ΗΛΙΑΚΗΣ;
Σήμερα το πρωί στην εκπομπή τ'ων κυρίων Καμπουράκη και Οικονομέα στο ΜΕΓΚΑ ήταν καλεσμένοι ο πρώην Α.ΓΕΝ κύριος Αντωνης Αντωνιάδης,ο βουλευτης της ΝΔ Κερκύρας Νικος Γεωργιάδης και εκπρόσωπος τύπου του ΛΑ.Ο.Σ Άδωνις Γεωργιαδης.
Εκει λοιπόν όπου έβλεπα τους τρείς ανδρες να μιλούν σε πολυ οξυ υφος ξαφνικα ολη η ελληνικη πραγματικότητα και η έλλειψη ιδανικών της κοινωνιας μας αποκαλυφθηκε.
Ο Άδωνις αρχίζει μία φράση και λέει"Μετά τον φόνο Ηλιάκη..." και τον διακόπτη ο ναυαρχος και πρώην Α.ΓΕΝ λέγοντας οντως με απορια"ποιος Ηλιακης?"...
Εκει λοιπόν όπου έβλεπα τους τρείς ανδρες να μιλούν σε πολυ οξυ υφος ξαφνικα ολη η ελληνικη πραγματικότητα και η έλλειψη ιδανικών της κοινωνιας μας αποκαλυφθηκε.
Ο Άδωνις αρχίζει μία φράση και λέει"Μετά τον φόνο Ηλιάκη..." και τον διακόπτη ο ναυαρχος και πρώην Α.ΓΕΝ λέγοντας οντως με απορια"ποιος Ηλιακης?"...
Thursday, December 21, 2006
Εκλογές 1920
Την 1η Νοεμβρίου 1920 ο ελληνικός λαός κατέστρεψε, στις εκλογές που διεξήχθησαν την ημέρα εκείνη, όλα τα οράματα, που γενεές ολόκληρες είχαν εκθρέψει για τη Μεγάλη Ελλάδα, για μια Ελλάδα που θα περιέκλειε στα σύνορά της όλα τα τέκνα της, για την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Στις εκλογές εκείνες, ο ελληνικός λαός κατεψήφισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την πολιτική του και, με την ψήφο του, οδηγήθηκε κατ’ ευθείαν στη Μικρασιατική Καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας υφιστάμεθα ακόμη και σήμερα. Και το φοβερότερο είναι, ότι την ψήφο αυτή, με την οποία κυριολεκτικά αυτοκτόνησε, την έδωσε ο ελληνικός λαός, χωρίς να υποψιάζεται τις συνέπειές της, την επομένη, ακριβώς, του μεγαλύτερου θριάμβου του Βενιζέλου: της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών, που θα δημιουργούσε (εφόσον, φυσικά, δεν ανατρεπόταν η πολιτική του Βενιζέλου) αυτή την Ελλάδα των εθνικών οραμάτων. Οπωσδήποτε, δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να αναλύσει τα αίτια και τις συνέπειες της ψήφου της 1ης Νοεμβρίου 1920. Σκοπός του είναι να καταδείξει πως, με την εφαρμογή του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, επιτεύχθηκε αυτό που επιζητούσαν όλοι οι εχθροί της Ελλάδος: Να ανατραπεί ο Βενιζέλος με οποιονδήποτε τρόπο, αφού δεν κατόρθωσε να αφανισθεί φυσικώς, με την απόπειρα δολοφονίας του στον Σταθμό της Λυών, στο Παρίσι, την 30ή Ιουλίου 1920, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Σεβρών στον χαρτοφύλακά του.Πράγματι, οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου διεξήχθησαν με το κρατούν, τότε σύστημα, του πλειοψηφικού με σφαιρίδιο. Και το αποτέλεσμά τους έδειξε ότι επί 746.946 εκλογέων, που ψήφισαν σε όλο το κράτος [εκτός, εννοείται των ανδρών του στρατού, που ψήφισαν στο μέτωπο, του οποίου (στρατού) οι εκλογές ακυρώθηκαν και δεν γνωστοποιήθηκαν] το μεν Κόμμα των Φιλελευθέρων (του Βενιζέλου) έλαβε 375.803 ψήφους, (50,31%) η δε «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» 368.678 (49.35%). Δηλαδή, ο Βενιζέλος σε όλη τη χώρα πλειοψήφησε κατά 7.125 ψήφους. (Οι υπόλοιπες 2.465 ψήφοι, που αποτελούν τη διαφορά μεταξύ του όλου αριθμού των ψηφισάντων (746.946) και των ψήφων που έλαβαν οι δύο μεγάλοι συνδυασμοί, Φιλελευθέρων και Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως (744.481) δόθηκαν σε μικρότερα κόμματα ή μεμονωμένους υποψήφιους. Πάντως, πρέπει να τονισθεί, ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, τότε ονομαζόμενο ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος) ψήφισε υπέρ της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως και καυχιόταν κατόπιν ότι αυτό έριξε τον Βενιζέλο.
Απέτυχε και ο Βενιζέλος!
Εν τούτοις, λόγω του εκλογικού συστήματος, οι Φιλελεύθεροι, των οποίων οι ψήφοι, όπως θα δούμε παρακάτω, ήταν περισσότερο συγκεντρωμένες σε ορισμένες περιφέρειες, επί 369 βουλευτικών εδρών, κέρδισαν (όπως σημειώνει ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου στο έργο του «Δημοκρατία και Εκλογικό Σύστημα») μόνο 118, δηλαδή το ένα τρίτο περίπου, το οποίο, μάλιστα, περιορίσθηκε μετά τις ακυρώσεις εκλογών και τις αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων, στο ένα τέταρτο περίπου του όλου αριθμού των βουλευτών. Στην Παλαιά Ελλάδα, δηλαδή την προ του 1912, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις έλαβε συνολικά 255.437 ψήφους και εξέλεξε 177 βουλευτές, οι Φιλελεύθεροι έλαβαν συνολικά 172.717 και δεν κατόρθωσαν να εκλέξουν παρά μόνο επτά βουλευτές, και αυτούς στις μικρές περιφέρειες Ύδρας, Σπετσών και Άρτας. Στις μεγάλες περιφέρειες αποκλείσθηκαν εντελώς οι Φιλελεύθεροι από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση, παρ’ όλη τη μεγάλη δύναμη που έδειξαν ότι είχαν. Στην Αττική, για παράδειγμα, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις συγκέντρωσε 46.535 ψήφους και πήρε και τις 22 βουλευτικές έδρες, δηλαδή κάθε 2.128 οπαδοί της εξέλεξαν και ανά έναν φίλο τους βουλευτή. Απεναντίας, οι 36.180 Φιλελεύθεροι της Αττικής δεν εξέλεξαν κανέναν. Μεταξύ των άλλων απέτυχε ―προς αιώνιο όνειδος του ελληνικού λαού― και ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος είχε επιλέξει να εκτεθεί στον νομό Αττικής και έλαβε 39.879 ψήφους. Στην Αχαΐα και στην Ήλιδα σχετικά μικρή πλειοψηφία έδωσε απόλυτη νίκη στους υποψήφιους της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως. Κάθε 1.369 ψηφοφόροι της εξέλεξαν ανά έναν βουλευτή, ενώ 18.485 Φιλελεύθεροι ψηφοφόροι αποκλείσθηκαν εντελώς από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση στη Βουλή. Με τον τρόπο αυτό, χάρη στο πλειοψηφικό σύστημα εκλογής, η μειοψηφία του λαού εισήλθε στη Βουλή ως πλειοψηφία και ρύθμισε την πολιτική του Κράτους, αντίθετα προς τη θέληση της πλειοψηφίας, για να καταλήξει στη μεγάλη εθνική συμφορά.Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τις εκλογές του 1920 στις λεπτομέρειές τους. Το πρώτο, που παρατηρεί είναι ότι στην Ύδρα και στη Θράκη ήταν τόση η παμψηφία των Φιλελευθέρων, ώστε η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις δεν παρουσίασε κανέναν υποψήφιο. Κατά τα άλλα, οι ψήφοι κατανεμήθηκαν ως εξής στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας: ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 1ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1920
«Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες»Ο Πίνακας αυτός είναι εύγλωττος: Στην Ύδρα, όπως και στις περιοχές της Θράκης (Αδριανούπολης ―ναι, Αδριανούπολης, γιατί η Αδριανούπολη, χάρη στην πολιτική του Βενιζέλου, αποτελούσε τότε μέρος της Ελλάδος―, Έβρου, Καλλίπολης, Ραιδεστού, Ροδόπης, Σαράντα Εκκλησιών), δηλαδή στις μόλις απελευθερωθείσες περιοχές, όπου το πατριωτικό αίσθημα ήταν ιδιαιτέρως υψηλό, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, (δηλαδή οι οπαδοί της «μικράς και εντίμου Ελλάδος») δεν βρήκε καν υποψήφιους για να εκθέσει. Επίσης οι Φιλελεύθεροι πλειοψήφησαν στις περιοχές Άρτης, Δράμας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Λασηθίου, Λέσβου, Πρεβέζης, Ρεθύμνου, Χανίων, Χίου, Σπετσών, δηλαδή, εν συνόλω, μαζί με τη Θράκη και την Ύδρα σε 18 από τις 40 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, δηλαδή στο 45%. Πήραν, όπως είπαμε, 375.803 ψήφους σε όλη την Ελλάδα έναντι 368.678 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή 7.125 περισσότερες ψήφους. Και όμως, εξέλεξαν μόνο 118 βουλευτές, έναντι 251 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή σχεδόν το 32% του συνόλου, το οποίο περιορίσθηκε, όπως είπαμε, σε 25% περίπου, μετά ορισμένες ακυρώσεις εκλογών και αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων βουλευτών από τους Φιλελευθέρους προς την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι, που έγινε πλέον κυβέρνηση της χώρας. Και είναι χαρακτηριστικό, ότι τον Βενιζέλο ψήφισαν κυρίως οι απελευθερωθείσες περιοχές, δηλαδή η Θράκη, η Κρήτη, το νησιά του Αιγαίου, η Δράμα, η Ήπειρος, αλλά και τα νησιά ης Ύδρας και των Σπετσών. Όταν, το βράδυ των εκλογών, ο Βενιζέλος έμαθε ότι η Ήπειρος (νομοί Ιωαννίνων και Άρτης) του έδινε άνετη πλειοψηφία (11.536 έναντι 7.282 στα Ιωάννινα και 3.605 έναντι 2.989 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως στην Άρτα) συγκινήθηκε και είπε: «Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες!». Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της Θεσσαλονίκης, όπου σημειώθηκε συντριπτική νίκη της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως με 23.375 ψήφους έναντι μόλις 14.580 του Βενιζέλου, ο λόγος είναι ότι σύσσωμοι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, που αποτελούσαν τότε πολυάριθμη και ανθούσα κοινότητα, ψήφισαν εναντίον του. Ο λόγος είναι ότι προτιμούσαν να ζουν υπό το Οθωμανικό Κράτος, παρά υπό το Ελληνικό και είχαν πολύ δυσαρεστηθεί που ο Βενιζέλος απελευθέρωσε τη Μακεδονία και ειδικά τη Θεσσαλονίκη και έκαναν ό,τι μπορούσαν για την ανατροπή του. Η λεγόμενη «Παλαιά Ελλάς», η προ του 1912, ψήφισε την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι και έγινε αιτία της εκλογικής νίκης της. Τυφλωμένοι από το κομματικό πάθος οι Παλαιοελλαδίτες, ανέτρεψαν τον δημιουργό της Μεγάλης Ελλάδος, χωρίς ν’ αναλογίζονται τις συνέπειες. Γιατί είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς, ότι διακατέχονταν από διακαή πόθο να υποδεχθούν ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, που τους έφεραν στην Ελλάδα, πεινασμένους και ρακένδυτους, με την ψήφο τους.
του Γιώργου Θεοφανους,περιοδικο Ιστορία Εικονογραφημένη
Απέτυχε και ο Βενιζέλος!
Εν τούτοις, λόγω του εκλογικού συστήματος, οι Φιλελεύθεροι, των οποίων οι ψήφοι, όπως θα δούμε παρακάτω, ήταν περισσότερο συγκεντρωμένες σε ορισμένες περιφέρειες, επί 369 βουλευτικών εδρών, κέρδισαν (όπως σημειώνει ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου στο έργο του «Δημοκρατία και Εκλογικό Σύστημα») μόνο 118, δηλαδή το ένα τρίτο περίπου, το οποίο, μάλιστα, περιορίσθηκε μετά τις ακυρώσεις εκλογών και τις αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων, στο ένα τέταρτο περίπου του όλου αριθμού των βουλευτών. Στην Παλαιά Ελλάδα, δηλαδή την προ του 1912, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις έλαβε συνολικά 255.437 ψήφους και εξέλεξε 177 βουλευτές, οι Φιλελεύθεροι έλαβαν συνολικά 172.717 και δεν κατόρθωσαν να εκλέξουν παρά μόνο επτά βουλευτές, και αυτούς στις μικρές περιφέρειες Ύδρας, Σπετσών και Άρτας. Στις μεγάλες περιφέρειες αποκλείσθηκαν εντελώς οι Φιλελεύθεροι από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση, παρ’ όλη τη μεγάλη δύναμη που έδειξαν ότι είχαν. Στην Αττική, για παράδειγμα, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις συγκέντρωσε 46.535 ψήφους και πήρε και τις 22 βουλευτικές έδρες, δηλαδή κάθε 2.128 οπαδοί της εξέλεξαν και ανά έναν φίλο τους βουλευτή. Απεναντίας, οι 36.180 Φιλελεύθεροι της Αττικής δεν εξέλεξαν κανέναν. Μεταξύ των άλλων απέτυχε ―προς αιώνιο όνειδος του ελληνικού λαού― και ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος είχε επιλέξει να εκτεθεί στον νομό Αττικής και έλαβε 39.879 ψήφους. Στην Αχαΐα και στην Ήλιδα σχετικά μικρή πλειοψηφία έδωσε απόλυτη νίκη στους υποψήφιους της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως. Κάθε 1.369 ψηφοφόροι της εξέλεξαν ανά έναν βουλευτή, ενώ 18.485 Φιλελεύθεροι ψηφοφόροι αποκλείσθηκαν εντελώς από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση στη Βουλή. Με τον τρόπο αυτό, χάρη στο πλειοψηφικό σύστημα εκλογής, η μειοψηφία του λαού εισήλθε στη Βουλή ως πλειοψηφία και ρύθμισε την πολιτική του Κράτους, αντίθετα προς τη θέληση της πλειοψηφίας, για να καταλήξει στη μεγάλη εθνική συμφορά.Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τις εκλογές του 1920 στις λεπτομέρειές τους. Το πρώτο, που παρατηρεί είναι ότι στην Ύδρα και στη Θράκη ήταν τόση η παμψηφία των Φιλελευθέρων, ώστε η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις δεν παρουσίασε κανέναν υποψήφιο. Κατά τα άλλα, οι ψήφοι κατανεμήθηκαν ως εξής στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας: ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 1ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1920
«Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες»Ο Πίνακας αυτός είναι εύγλωττος: Στην Ύδρα, όπως και στις περιοχές της Θράκης (Αδριανούπολης ―ναι, Αδριανούπολης, γιατί η Αδριανούπολη, χάρη στην πολιτική του Βενιζέλου, αποτελούσε τότε μέρος της Ελλάδος―, Έβρου, Καλλίπολης, Ραιδεστού, Ροδόπης, Σαράντα Εκκλησιών), δηλαδή στις μόλις απελευθερωθείσες περιοχές, όπου το πατριωτικό αίσθημα ήταν ιδιαιτέρως υψηλό, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, (δηλαδή οι οπαδοί της «μικράς και εντίμου Ελλάδος») δεν βρήκε καν υποψήφιους για να εκθέσει. Επίσης οι Φιλελεύθεροι πλειοψήφησαν στις περιοχές Άρτης, Δράμας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Λασηθίου, Λέσβου, Πρεβέζης, Ρεθύμνου, Χανίων, Χίου, Σπετσών, δηλαδή, εν συνόλω, μαζί με τη Θράκη και την Ύδρα σε 18 από τις 40 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, δηλαδή στο 45%. Πήραν, όπως είπαμε, 375.803 ψήφους σε όλη την Ελλάδα έναντι 368.678 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή 7.125 περισσότερες ψήφους. Και όμως, εξέλεξαν μόνο 118 βουλευτές, έναντι 251 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή σχεδόν το 32% του συνόλου, το οποίο περιορίσθηκε, όπως είπαμε, σε 25% περίπου, μετά ορισμένες ακυρώσεις εκλογών και αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων βουλευτών από τους Φιλελευθέρους προς την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι, που έγινε πλέον κυβέρνηση της χώρας. Και είναι χαρακτηριστικό, ότι τον Βενιζέλο ψήφισαν κυρίως οι απελευθερωθείσες περιοχές, δηλαδή η Θράκη, η Κρήτη, το νησιά του Αιγαίου, η Δράμα, η Ήπειρος, αλλά και τα νησιά ης Ύδρας και των Σπετσών. Όταν, το βράδυ των εκλογών, ο Βενιζέλος έμαθε ότι η Ήπειρος (νομοί Ιωαννίνων και Άρτης) του έδινε άνετη πλειοψηφία (11.536 έναντι 7.282 στα Ιωάννινα και 3.605 έναντι 2.989 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως στην Άρτα) συγκινήθηκε και είπε: «Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες!». Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της Θεσσαλονίκης, όπου σημειώθηκε συντριπτική νίκη της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως με 23.375 ψήφους έναντι μόλις 14.580 του Βενιζέλου, ο λόγος είναι ότι σύσσωμοι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, που αποτελούσαν τότε πολυάριθμη και ανθούσα κοινότητα, ψήφισαν εναντίον του. Ο λόγος είναι ότι προτιμούσαν να ζουν υπό το Οθωμανικό Κράτος, παρά υπό το Ελληνικό και είχαν πολύ δυσαρεστηθεί που ο Βενιζέλος απελευθέρωσε τη Μακεδονία και ειδικά τη Θεσσαλονίκη και έκαναν ό,τι μπορούσαν για την ανατροπή του. Η λεγόμενη «Παλαιά Ελλάς», η προ του 1912, ψήφισε την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι και έγινε αιτία της εκλογικής νίκης της. Τυφλωμένοι από το κομματικό πάθος οι Παλαιοελλαδίτες, ανέτρεψαν τον δημιουργό της Μεγάλης Ελλάδος, χωρίς ν’ αναλογίζονται τις συνέπειες. Γιατί είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς, ότι διακατέχονταν από διακαή πόθο να υποδεχθούν ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, που τους έφεραν στην Ελλάδα, πεινασμένους και ρακένδυτους, με την ψήφο τους.
του Γιώργου Θεοφανους,περιοδικο Ιστορία Εικονογραφημένη
Κινημα γερμανοφιλων επι 4ης αυγούστου
Η ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΝΙΑΔΑΚΗ
Πώς δεν πέτυχε το κίνημα
των γερμανοφίλων κατά της 4ης Αυγούστου
του Δημοσθένη Κούκουνα
Ύστερα από τη θυελλώδη δωδεκαετία της πρώτης Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-35), κατά τη διάρκεια της οποίας εναλλάχθηκαν πολλές κυβερνήσεις, κοινοβουλευτικές ή δικτατορικές, και εκδηλώθηκαν ή προετοιμάσθηκαν άπειρα στρατιωτικά πραξικοπήματα, η εξουσία περιήλθε στα χέρια του άλλοτε στρατιωτικού Ιωάννη Μεταξά. Τον Απρίλιο 1936 ήταν υπουργός Εσωτερικών και αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης του καθηγητή Κ. Δεμερτζή, τον οποίο διαδέχθηκε ως πρωθυπουργός με ψήφους 241 επί 261 παρόντων βουλευτών. Ο Μεταξάς επέτυχε αμέσως μετά την πρωθυπουργοποίησή του να του δοθεί από τη Βουλή νομοθετική εξουσιοδότηση, έτσι ώστε με επίφαση τυπικής νομιμότητας να κηρύξει δικτατορία στις 4 Αυγούστου 1936.
Ήδη από τη σημαδιακή εκείνη ημέρα ανεστάλη η λειτουργία όλων των πολιτικών κομμάτων και οι ηγέτες τους παραμερίσθηκαν και παροπλίσθηκαν. Ας σημειωθεί ότι μόλις πριν, σε διάστημα λίγων μηνών, τα μεγάλα ονόματα είχαν βιολογικά εκλείψει (Ελ. Βενιζέλος, Αλ. Παπαναστασίου, Π. Τσαλδάρης, Γ. Κονδύλης). Το νέο καθεστώς, στο οποίο έσπευσε να αναλάβει και να οργανώσει τον κρίσιμο τομέα της δημόσιας ασφάλειας ο Κων. Μανιαδάκης, άρχισε αμέσως να δείχνει την εχθρότητά του προς τους πολιτικούς αρχηγούς και κάθε παράγοντα που εκδήλωνε την αντίθεσή του προς αυτό. Ακόμη και πρόσωπα αφοσιωμένα μέχρι προ ολίγου στον Μεταξά, για τα οποία όμως υπήρχε η υπόνοια ότι δεν ήταν πιστά, έπαιρναν τον δρόμο της εξορίας στα νησιά.
Αλλά αν ο Κ. Μανιαδάκης είχε στήσει με επιτυχία τον αμυντικό μηχανισμό της δικτατορίας, απλώνοντας με την πάροδο του χρόνου ένα γιγαντιαίο δίκτυο πληροφοριοδοτών, δεν ήταν εφικτό να προλαμβάνει κάθε αντίδραση στη γένεσή της. Και κάτω από τη μύτη του προετοιμάσθηκαν δύο κινήματα που στόχευαν στην ανατροπή του καθεστώτος. Το πρώτο εκδηλώθηκε στα Χανιά στις 28 Ιουλίου 1938 και τελικά απέτυχε, με αποτέλεσμα ο Αριστομ. Μητσοτάκης και οι λοιποί βενιζελικοί ηγέτες του να διαφύγουν στο εξωτερικό με την ανοχή του Μεταξά, όσοι δε άλλοι πολιτικοί και στρατιωτικοί είχαν αναμιχθεί να συλληφθούν και να εξορισθούν.
Το δεύτερο κίνημα ποτέ δεν εκδηλώθηκε. Η έγκαιρη παρέμβαση του Μανιαδάκη και των υπηρεσιών του το πρόλαβε στο στάδιο της προετοιμασίας και ήταν μεγάλη η έκπληξη του Μεταξά όταν πληροφορήθηκε ποιοι πρωταγωνιστούσαν και πού στόχευαν. Επρόκειτο για πρόσωπα της ενδοκαθεστωτικής αντιπολίτευσης που ήθελαν να τον ανατρέψουν και να ξεκαθαρίσουν τον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας. Δεν ήταν παρά φιλόδοξοι γερμανόφιλοι, δυσαρεστημένα στελέχη της κυβέρνησής του, που είχαν συνασπισθεί με ορισμένους πολιτικούς για να επιτύχουν στο εγχείρημά τους.
Ήδη από τα τέλη του 1938 προετοιμαζόταν αυτό το κίνημα. Ο φανατικός γερμανόφιλος και εν ενεργεία υπουργός γεν. διοικητής Θράκης Περ. Κάβδας, απόστρατος αξιωματικός, ήταν πολύ δραστήριος στις συνωμοτικές κινήσεις του. Τόσο ώστε να προκαλέσει τις υποψίες του Μεταξά, του οποίου άλλοτε ήταν πιστός οπαδός. Στις 18 Σεπ. 1938 ο Μεταξάς σημειώνει στο ημερολόγιό του: "Ζήτημα Κάβδα. Αρχική μου σκέψις να παραιτηθή υπέστη απείρους μεταβολάς και κυμάνσεις. Αλλά δεν χωρίζεται κανείς τους δυνατούς αρκεί να υποκύψουν, και υπέκυψε. Τώρα είναι χρήσιμος πλέον". Και στις 2 Μαΐου 1939 αποφασίζει πλέον την απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση.
Τώρα όμως αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, καθώς ο Π. Κάβδας αρχίζει να κινείται πιο προσεκτικά αλλά και πιο δραστήρια, όσο ο πόλεμος στην Ευρώπη αρχίζει να γίνεται ορατός. Γίνεται πόλος έλξης δυσαρεστημένων πρώην υπουργών του Μεταξά, οι οποίοι είναι επίσης γερμανόφιλοι. Όπως ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, απόστρατος αξιωματικός και αυτός, υπουργός Εσωτερικών τους πρώτους μήνες της 4ης Αυγούστου (αποπέμφθηκε τον Δεκ. 1936) και ο Μιχ. Πάσσαρης, υφυπουργός Αεροπορίας (απομακρύνθηκε τον Φεβρ. 1937). Στην ομάδα περιλαμβάνονται και άλλα στελέχη, όπως ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Παύλος Καραπατέας, ο στρατηγός Κων. Πλατής (υφυπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Δεμερτζή) και ο απόστρατος συνταγματάρχης Δημ. Πολύζος (θα γίνει κατοχικός υπουργός Επισιτισμού). Μαζί τους και ο άλλοτε εκδότης των εφημερίδων "Πρωινή" και "Εσπερινή" Αλέξανδρος Γιάνναρος, που το 1929 είχε ιδρύσει τη σημαντικότερη φασιστική οργάνωση στη μεσοπολεμική Ελλάδα.
Αλλά η ανατροπή μιας δικτατορίας δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη μύηση στρατιωτικών. Ήδη είμαστε στα μέσα του 1940 και ο πόλεμος στην Ευρώπη ολοένα απλώνεται. Οι υποψήφιοι κινηματίες μεθοδεύουν την αντικατάσταση του αρχηγού του ΓΕΣ Αλ. Παπάγου από τον Κ. Πλατή με την ανάμιξη της γερμανικής πρεσβείας! Η προσπάθεια όμως πέφτει στο κενό και γίνεται αφορμή για να πληροφορηθεί ο Μεταξάς τα τεκταινόμενα. Η αντίδρασή του είναι άμεση, ιδιαίτερα καθώς συσσωρεύονται πληροφορίες για ευρύτερες διαστάσεις της εκκολαπτόμενης συνωμοσίας.
Η κίνηση έχει συνδεθεί με πρώην αντιβενιζελικούς υπουργούς, όπως ο Σ. Γκοτζαμάνης (επί Κατοχής θα γίνει υπουργός), ο Στ. Στεφανόπουλος (ο μετέπειτα πρωθυπουργός), ο Θεόδ. Τουρκοβασίλης, ο Πέτρος Ράλλης, ο Περικλής Ράλλης και ο Π. Μαυρομιχάλης. Το ποτήρι ξεχειλίζει για τον Μεταξά όταν μαθαίνει ότι με την κίνηση έχει κάποια ανάμιξη και ένας δικός του υπουργός, ο Κ. Κοτζιάς!
Μέσα σ' όλον αυτό τον ορυμαγδό των πληροφοριών, οι εγγραφές του Ι. Μεταξά στο ημερολόγιό του είναι ενδεικτικές:
5 Ιουλίου 1940: Προς το παρόν ησυχία. Υποψίαι διά μερικούς αξιωματούχους - ένα Υπουργόν, ένα Ναύαρχον και ασφαλώς ένα Στρατηγόν και ίσως και άλλους - θέλοντας να εκμεταλλευθούν ιδιοτελώς την όψιμον γερμανοφιλίαν των. Αλλά πίσω έχει το αχλάδι την ουρά.
9 Ιουλίου 1940: [...] Ζήτημα Πλατή. Χθες είχα λάβει αποφάσεις βαρειές για τους Στρατηγούς. Σήμερα τις διώρθωσα.
12 Ιουλίου 1940: [...] Συνέχεια επεισοδίου Πλατή. Ζήτημα Παπάγου-Κορόζη.
13 Ιουλίου 1940: Ολόκληρη ημέρα ήσυχη, ατάραχη. Με μόνο μικροφήμες δυσαρέστους, σαν π.χ. μικροκίνησις Γκοτζαμάνη εις Μακεδονίαν - κ.τ.λ.
19 Ιουλίου 1940: [...] Εξηγήσεις Κοτζιά, δηλώσεις αφοσιώσεως. Αλλά... το γεγονός μένει.
9 Αυγ. 1940: Συνηθισμένη κατάστασις. Μαυρομιχάλης από καιρού διαδίδει δήθεν σχέσεις του με Βασιλέα. Προ δύο μηνών επλησίασε τους Γερμανούς. Τι παλιάνθρωπος!
10 Αυγ. 1940: [...] Λέγω εις Βασιλέα τα του Μαυρομιχάλη.
29 Αυγ. 1940: [...] Περί Τουρκοβασίλη: διέταξα την σύλληψιν και εξορίαν του.
5 Σεπτ. 1940: [...] Ζήτημα Πλατή με κάνει έξω φρενών.
16 Σεπτ. 1940: [...] Με εξενεύρισε Βερνάρδος που ήρθε με τον γερμανόπληκτον ντεφετισμόν και τον έδιωξα. Έπειτα τηλεγράφημα Μητσοτάκη ανοησία. Έπειτα Σπύρου Μπότσαρη αδιαντροπιά.
18 Νοεμ. 1940: [...] Συνωμοσία Μαυρομιχάλη-Στεφανοπούλου-Περ. Ράλλη-Πέτρου Ράλλη. Καταγγέλλεται από Τσουδερόν. Νομίζω ότι εις αυτό το ζήτημα έσπευσα.
Όλοι σχεδόν οι εμπλεκόμενοι συλλαμβάνονται ή στέλνονται εξορία. Και ενώ οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον μας πολλαπλασιάζονται, ο Μεταξάς γνωρίζει ότι η απειλή εκδήλωσης ενός τέτοιου κινήματος δυσχεραίνει τη θέση του. Στο διάγγελμά του με την ευκαιρία της επετείου της 4ης Αυγούστου αποκαλύπτει, αφού αναφέρεται στην ελληνική θέση μέσα στην πολεμική λαίλαπα που συγκλονίζει πλέον την Ευρώπη:
"...Δεν ημπορώ παρά να οικτείρω τα παραπατήματα μερικών επιπολαίων και ανοήτων ανθρώπων, μετρωμένων άλλωστε εις τα δάκτυλα, οι οποίοι φαντασθέντες ότι όλη αυτή η φοβερά σύγκρουσις γίνεται προς χάριν των και διά να τους παράσχη ευκαιρίαν αναδείξεως και επικρατήσεως, απεφάσισαν ο καθένας των διά ίδιον αυτού λογαριασμόν και με διαφόρους ο καθείς των απόψεις, να δράσουν, προσφέροντες προς ξένους τας αηδείς αυτών υπηρεσίας, τας οποίας όμως ουδείς ξένος προς τιμήν του κατεδέχθη να αποδεχθή, γνωρίζων άλλωστε και την ασημότητα των ανθρώπων αυτών. Εθεώρησα καλόν διά να μη υπάρχη ουδεμία κηλίς ουδέ η ελαχίστη εις την λευκήν εσθήτα της Ελλάδος, να καταστήσω τους ολίγους αυτούς αβλαβείς διά των πλέον επιεικών αστυνομικών μέτρων. Δεν άξιζε άλλωστε τον κόπον να ασχοληθή κανείς περισσότερον περί αυτών".
Η αποκάλυψη δημιουργεί σάλο. Στις 6 Αυγ. 1940 ο πρεσβευτής των ΗΠΑ (οι οποίες ακόμη δεν είναι σε εμπόλεμη κατάσταση) Λίνκολν Μακ Βη αναφέρει για το θέμα αυτό στο Στέητ Ντηπάρτμεντ, μεταξύ άλλων: "...Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλη αυτή η αναστάτωση προκλήθηκε από πρόσωπα που δρουν φαινομενικά υπέρ των συμφερόντων της μιας μόνο πλευράς στην παρούσα διεθνή σύγκρουση. Κατά πόσο δόθηκε πράγματι οποιαδήποτε ενθάρρυνση α' αυτούς από Γερμανούς και Ιταλούς πράκτορες, η πρεσβεία δεν μπόρεσε να ανακαλύψει, αν και φαίνεται απίθανο λόγω της αδυναμίας του κινήματος ως συνόλου. Ακολουθεί ένας κατάλογος των ηγετικών προσωπικοτήτων που αναμίχθηκαν, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα πληροφορίες της πρεσβείας. Δεν υπάρχουν βενιζελικοί ανάμεσά τους". Στο διπλωματικό έγγραφο αναφέρονται τα ονόματα των Θ. Σκυλακάκη, Πλατή, Πολύζου, Κοκκώνη, Στ. Στεφανόπουλου, Καραπατέα, Γκοτζαμάνη, Πάσσαρη και Γιάνναρου.
Γεγονός ότι το κίνημα των γερμανοφίλων απέτυχε πριν καν εκδηλωθεί. Αλλά υπάρχει και συνέχεια, καθώς το τέλος του δεν γράφεται στο σημείο αυτό.
Ακολουθεί η 28η Οκτωβρίου 1940 με το ΟΧΙ και τις αλλεπάλληλες νίκες στα αλβανικά βουνά, που συγκλονίζουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Το Ελληνικό Μέτωπο είναι πανεθνικό και όλοι οι πολέμιοι της δικτατορίας προσέρχονται εθελοντές στον ιερό πόλεμο. Σχεδόν όλοι. Διότι υπάρχουν και κάποιοι που εξακολουθούν να είναι γερμανόφιλοι και γερμανόπληκτοι. Και εξακολουθούν να κινούνται, να συζητούν και να συνωμοτούν, ιδιαίτερα μετά τη γερμανική επίθεση της 6ης Απριλίου 1941. Επίκεντρο των συναντήσεων και των ζυμώσεων είναι ένα σπίτι στον λόφο του Αρδηττού, το σπίτι του καθηγητή Ν. Λούβαρι. Γνωστός γερμανόφιλος και υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Μεταξά, από την οποία παραιτήθηκε στις 4 Αυγ. 1936 αρνούμενος να υπογράψει το διάταγμα της δικτατορίας (θα ξαναγίνει υπουργός Παιδείας επί Κατοχής)! Τώρα το σενάριο προβλέπει την κατάληψη της εξουσίας, την απομάκρυνση όλων των αγγλόφιλων και την άμεση συνθηκολόγηση.
Ο πονηρός Μανιαδάκης όμως δεν πιάνεται στον ύπνο. Σπεύδει και αιφνιδίως συλλαμβάνει όλους τους ύποπτους, μερικοί από τους οποίους είχαν ξανασυλληφθεί τον προηγούμενο Αύγουστο για το κίνημα που δεν πέτυχε: οι πρώην υπουργοί Γ. Μερκούρης (αρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος), Ν. Λούβαρις, Πέτρος Ράλλης, Νικ. Δαρβέρης, Κ. Ροδόπουλος (ο μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής), Μ. Πάσσαρης, Περ. Κάβδας, ο Ναπ. Ζέρβας, ο αστυνομικός Ι. Πολυχρονόπουλος (που είχε κατηγορηθεί για την απόπειρα κατά του Ελ. Βενιζέλου), οι γιοι του στρατηγού Παπούλα, αξιωματικοί και αυτοί, ο Κων. Νταϊφάς, καθώς και οι δημοσιογράφοι Σπ. Τραυλός, Γ. Βούρος και Ν. Αναστασόπουλος. Θα απελευθερωθούν όταν οι Γερμανοί έφθαναν πλέον στην Αθήνα...
Έτσι δεν κατορθώθηκε πάλι να πάρει σάρκα και οστά το κίνημα των γερμανοφίλων για να ανατραπεί η κατάσταση. Η επόμενη μέρα είναι η Κατοχή και η ιστορία τελικά γράφεται κάπως διαφορετικά...
Πώς δεν πέτυχε το κίνημα
των γερμανοφίλων κατά της 4ης Αυγούστου
του Δημοσθένη Κούκουνα
Ύστερα από τη θυελλώδη δωδεκαετία της πρώτης Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-35), κατά τη διάρκεια της οποίας εναλλάχθηκαν πολλές κυβερνήσεις, κοινοβουλευτικές ή δικτατορικές, και εκδηλώθηκαν ή προετοιμάσθηκαν άπειρα στρατιωτικά πραξικοπήματα, η εξουσία περιήλθε στα χέρια του άλλοτε στρατιωτικού Ιωάννη Μεταξά. Τον Απρίλιο 1936 ήταν υπουργός Εσωτερικών και αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης του καθηγητή Κ. Δεμερτζή, τον οποίο διαδέχθηκε ως πρωθυπουργός με ψήφους 241 επί 261 παρόντων βουλευτών. Ο Μεταξάς επέτυχε αμέσως μετά την πρωθυπουργοποίησή του να του δοθεί από τη Βουλή νομοθετική εξουσιοδότηση, έτσι ώστε με επίφαση τυπικής νομιμότητας να κηρύξει δικτατορία στις 4 Αυγούστου 1936.
Ήδη από τη σημαδιακή εκείνη ημέρα ανεστάλη η λειτουργία όλων των πολιτικών κομμάτων και οι ηγέτες τους παραμερίσθηκαν και παροπλίσθηκαν. Ας σημειωθεί ότι μόλις πριν, σε διάστημα λίγων μηνών, τα μεγάλα ονόματα είχαν βιολογικά εκλείψει (Ελ. Βενιζέλος, Αλ. Παπαναστασίου, Π. Τσαλδάρης, Γ. Κονδύλης). Το νέο καθεστώς, στο οποίο έσπευσε να αναλάβει και να οργανώσει τον κρίσιμο τομέα της δημόσιας ασφάλειας ο Κων. Μανιαδάκης, άρχισε αμέσως να δείχνει την εχθρότητά του προς τους πολιτικούς αρχηγούς και κάθε παράγοντα που εκδήλωνε την αντίθεσή του προς αυτό. Ακόμη και πρόσωπα αφοσιωμένα μέχρι προ ολίγου στον Μεταξά, για τα οποία όμως υπήρχε η υπόνοια ότι δεν ήταν πιστά, έπαιρναν τον δρόμο της εξορίας στα νησιά.
Αλλά αν ο Κ. Μανιαδάκης είχε στήσει με επιτυχία τον αμυντικό μηχανισμό της δικτατορίας, απλώνοντας με την πάροδο του χρόνου ένα γιγαντιαίο δίκτυο πληροφοριοδοτών, δεν ήταν εφικτό να προλαμβάνει κάθε αντίδραση στη γένεσή της. Και κάτω από τη μύτη του προετοιμάσθηκαν δύο κινήματα που στόχευαν στην ανατροπή του καθεστώτος. Το πρώτο εκδηλώθηκε στα Χανιά στις 28 Ιουλίου 1938 και τελικά απέτυχε, με αποτέλεσμα ο Αριστομ. Μητσοτάκης και οι λοιποί βενιζελικοί ηγέτες του να διαφύγουν στο εξωτερικό με την ανοχή του Μεταξά, όσοι δε άλλοι πολιτικοί και στρατιωτικοί είχαν αναμιχθεί να συλληφθούν και να εξορισθούν.
Το δεύτερο κίνημα ποτέ δεν εκδηλώθηκε. Η έγκαιρη παρέμβαση του Μανιαδάκη και των υπηρεσιών του το πρόλαβε στο στάδιο της προετοιμασίας και ήταν μεγάλη η έκπληξη του Μεταξά όταν πληροφορήθηκε ποιοι πρωταγωνιστούσαν και πού στόχευαν. Επρόκειτο για πρόσωπα της ενδοκαθεστωτικής αντιπολίτευσης που ήθελαν να τον ανατρέψουν και να ξεκαθαρίσουν τον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας. Δεν ήταν παρά φιλόδοξοι γερμανόφιλοι, δυσαρεστημένα στελέχη της κυβέρνησής του, που είχαν συνασπισθεί με ορισμένους πολιτικούς για να επιτύχουν στο εγχείρημά τους.
Ήδη από τα τέλη του 1938 προετοιμαζόταν αυτό το κίνημα. Ο φανατικός γερμανόφιλος και εν ενεργεία υπουργός γεν. διοικητής Θράκης Περ. Κάβδας, απόστρατος αξιωματικός, ήταν πολύ δραστήριος στις συνωμοτικές κινήσεις του. Τόσο ώστε να προκαλέσει τις υποψίες του Μεταξά, του οποίου άλλοτε ήταν πιστός οπαδός. Στις 18 Σεπ. 1938 ο Μεταξάς σημειώνει στο ημερολόγιό του: "Ζήτημα Κάβδα. Αρχική μου σκέψις να παραιτηθή υπέστη απείρους μεταβολάς και κυμάνσεις. Αλλά δεν χωρίζεται κανείς τους δυνατούς αρκεί να υποκύψουν, και υπέκυψε. Τώρα είναι χρήσιμος πλέον". Και στις 2 Μαΐου 1939 αποφασίζει πλέον την απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση.
Τώρα όμως αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, καθώς ο Π. Κάβδας αρχίζει να κινείται πιο προσεκτικά αλλά και πιο δραστήρια, όσο ο πόλεμος στην Ευρώπη αρχίζει να γίνεται ορατός. Γίνεται πόλος έλξης δυσαρεστημένων πρώην υπουργών του Μεταξά, οι οποίοι είναι επίσης γερμανόφιλοι. Όπως ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, απόστρατος αξιωματικός και αυτός, υπουργός Εσωτερικών τους πρώτους μήνες της 4ης Αυγούστου (αποπέμφθηκε τον Δεκ. 1936) και ο Μιχ. Πάσσαρης, υφυπουργός Αεροπορίας (απομακρύνθηκε τον Φεβρ. 1937). Στην ομάδα περιλαμβάνονται και άλλα στελέχη, όπως ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Παύλος Καραπατέας, ο στρατηγός Κων. Πλατής (υφυπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Δεμερτζή) και ο απόστρατος συνταγματάρχης Δημ. Πολύζος (θα γίνει κατοχικός υπουργός Επισιτισμού). Μαζί τους και ο άλλοτε εκδότης των εφημερίδων "Πρωινή" και "Εσπερινή" Αλέξανδρος Γιάνναρος, που το 1929 είχε ιδρύσει τη σημαντικότερη φασιστική οργάνωση στη μεσοπολεμική Ελλάδα.
Αλλά η ανατροπή μιας δικτατορίας δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη μύηση στρατιωτικών. Ήδη είμαστε στα μέσα του 1940 και ο πόλεμος στην Ευρώπη ολοένα απλώνεται. Οι υποψήφιοι κινηματίες μεθοδεύουν την αντικατάσταση του αρχηγού του ΓΕΣ Αλ. Παπάγου από τον Κ. Πλατή με την ανάμιξη της γερμανικής πρεσβείας! Η προσπάθεια όμως πέφτει στο κενό και γίνεται αφορμή για να πληροφορηθεί ο Μεταξάς τα τεκταινόμενα. Η αντίδρασή του είναι άμεση, ιδιαίτερα καθώς συσσωρεύονται πληροφορίες για ευρύτερες διαστάσεις της εκκολαπτόμενης συνωμοσίας.
Η κίνηση έχει συνδεθεί με πρώην αντιβενιζελικούς υπουργούς, όπως ο Σ. Γκοτζαμάνης (επί Κατοχής θα γίνει υπουργός), ο Στ. Στεφανόπουλος (ο μετέπειτα πρωθυπουργός), ο Θεόδ. Τουρκοβασίλης, ο Πέτρος Ράλλης, ο Περικλής Ράλλης και ο Π. Μαυρομιχάλης. Το ποτήρι ξεχειλίζει για τον Μεταξά όταν μαθαίνει ότι με την κίνηση έχει κάποια ανάμιξη και ένας δικός του υπουργός, ο Κ. Κοτζιάς!
Μέσα σ' όλον αυτό τον ορυμαγδό των πληροφοριών, οι εγγραφές του Ι. Μεταξά στο ημερολόγιό του είναι ενδεικτικές:
5 Ιουλίου 1940: Προς το παρόν ησυχία. Υποψίαι διά μερικούς αξιωματούχους - ένα Υπουργόν, ένα Ναύαρχον και ασφαλώς ένα Στρατηγόν και ίσως και άλλους - θέλοντας να εκμεταλλευθούν ιδιοτελώς την όψιμον γερμανοφιλίαν των. Αλλά πίσω έχει το αχλάδι την ουρά.
9 Ιουλίου 1940: [...] Ζήτημα Πλατή. Χθες είχα λάβει αποφάσεις βαρειές για τους Στρατηγούς. Σήμερα τις διώρθωσα.
12 Ιουλίου 1940: [...] Συνέχεια επεισοδίου Πλατή. Ζήτημα Παπάγου-Κορόζη.
13 Ιουλίου 1940: Ολόκληρη ημέρα ήσυχη, ατάραχη. Με μόνο μικροφήμες δυσαρέστους, σαν π.χ. μικροκίνησις Γκοτζαμάνη εις Μακεδονίαν - κ.τ.λ.
19 Ιουλίου 1940: [...] Εξηγήσεις Κοτζιά, δηλώσεις αφοσιώσεως. Αλλά... το γεγονός μένει.
9 Αυγ. 1940: Συνηθισμένη κατάστασις. Μαυρομιχάλης από καιρού διαδίδει δήθεν σχέσεις του με Βασιλέα. Προ δύο μηνών επλησίασε τους Γερμανούς. Τι παλιάνθρωπος!
10 Αυγ. 1940: [...] Λέγω εις Βασιλέα τα του Μαυρομιχάλη.
29 Αυγ. 1940: [...] Περί Τουρκοβασίλη: διέταξα την σύλληψιν και εξορίαν του.
5 Σεπτ. 1940: [...] Ζήτημα Πλατή με κάνει έξω φρενών.
16 Σεπτ. 1940: [...] Με εξενεύρισε Βερνάρδος που ήρθε με τον γερμανόπληκτον ντεφετισμόν και τον έδιωξα. Έπειτα τηλεγράφημα Μητσοτάκη ανοησία. Έπειτα Σπύρου Μπότσαρη αδιαντροπιά.
18 Νοεμ. 1940: [...] Συνωμοσία Μαυρομιχάλη-Στεφανοπούλου-Περ. Ράλλη-Πέτρου Ράλλη. Καταγγέλλεται από Τσουδερόν. Νομίζω ότι εις αυτό το ζήτημα έσπευσα.
Όλοι σχεδόν οι εμπλεκόμενοι συλλαμβάνονται ή στέλνονται εξορία. Και ενώ οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον μας πολλαπλασιάζονται, ο Μεταξάς γνωρίζει ότι η απειλή εκδήλωσης ενός τέτοιου κινήματος δυσχεραίνει τη θέση του. Στο διάγγελμά του με την ευκαιρία της επετείου της 4ης Αυγούστου αποκαλύπτει, αφού αναφέρεται στην ελληνική θέση μέσα στην πολεμική λαίλαπα που συγκλονίζει πλέον την Ευρώπη:
"...Δεν ημπορώ παρά να οικτείρω τα παραπατήματα μερικών επιπολαίων και ανοήτων ανθρώπων, μετρωμένων άλλωστε εις τα δάκτυλα, οι οποίοι φαντασθέντες ότι όλη αυτή η φοβερά σύγκρουσις γίνεται προς χάριν των και διά να τους παράσχη ευκαιρίαν αναδείξεως και επικρατήσεως, απεφάσισαν ο καθένας των διά ίδιον αυτού λογαριασμόν και με διαφόρους ο καθείς των απόψεις, να δράσουν, προσφέροντες προς ξένους τας αηδείς αυτών υπηρεσίας, τας οποίας όμως ουδείς ξένος προς τιμήν του κατεδέχθη να αποδεχθή, γνωρίζων άλλωστε και την ασημότητα των ανθρώπων αυτών. Εθεώρησα καλόν διά να μη υπάρχη ουδεμία κηλίς ουδέ η ελαχίστη εις την λευκήν εσθήτα της Ελλάδος, να καταστήσω τους ολίγους αυτούς αβλαβείς διά των πλέον επιεικών αστυνομικών μέτρων. Δεν άξιζε άλλωστε τον κόπον να ασχοληθή κανείς περισσότερον περί αυτών".
Η αποκάλυψη δημιουργεί σάλο. Στις 6 Αυγ. 1940 ο πρεσβευτής των ΗΠΑ (οι οποίες ακόμη δεν είναι σε εμπόλεμη κατάσταση) Λίνκολν Μακ Βη αναφέρει για το θέμα αυτό στο Στέητ Ντηπάρτμεντ, μεταξύ άλλων: "...Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλη αυτή η αναστάτωση προκλήθηκε από πρόσωπα που δρουν φαινομενικά υπέρ των συμφερόντων της μιας μόνο πλευράς στην παρούσα διεθνή σύγκρουση. Κατά πόσο δόθηκε πράγματι οποιαδήποτε ενθάρρυνση α' αυτούς από Γερμανούς και Ιταλούς πράκτορες, η πρεσβεία δεν μπόρεσε να ανακαλύψει, αν και φαίνεται απίθανο λόγω της αδυναμίας του κινήματος ως συνόλου. Ακολουθεί ένας κατάλογος των ηγετικών προσωπικοτήτων που αναμίχθηκαν, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα πληροφορίες της πρεσβείας. Δεν υπάρχουν βενιζελικοί ανάμεσά τους". Στο διπλωματικό έγγραφο αναφέρονται τα ονόματα των Θ. Σκυλακάκη, Πλατή, Πολύζου, Κοκκώνη, Στ. Στεφανόπουλου, Καραπατέα, Γκοτζαμάνη, Πάσσαρη και Γιάνναρου.
Γεγονός ότι το κίνημα των γερμανοφίλων απέτυχε πριν καν εκδηλωθεί. Αλλά υπάρχει και συνέχεια, καθώς το τέλος του δεν γράφεται στο σημείο αυτό.
Ακολουθεί η 28η Οκτωβρίου 1940 με το ΟΧΙ και τις αλλεπάλληλες νίκες στα αλβανικά βουνά, που συγκλονίζουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Το Ελληνικό Μέτωπο είναι πανεθνικό και όλοι οι πολέμιοι της δικτατορίας προσέρχονται εθελοντές στον ιερό πόλεμο. Σχεδόν όλοι. Διότι υπάρχουν και κάποιοι που εξακολουθούν να είναι γερμανόφιλοι και γερμανόπληκτοι. Και εξακολουθούν να κινούνται, να συζητούν και να συνωμοτούν, ιδιαίτερα μετά τη γερμανική επίθεση της 6ης Απριλίου 1941. Επίκεντρο των συναντήσεων και των ζυμώσεων είναι ένα σπίτι στον λόφο του Αρδηττού, το σπίτι του καθηγητή Ν. Λούβαρι. Γνωστός γερμανόφιλος και υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Μεταξά, από την οποία παραιτήθηκε στις 4 Αυγ. 1936 αρνούμενος να υπογράψει το διάταγμα της δικτατορίας (θα ξαναγίνει υπουργός Παιδείας επί Κατοχής)! Τώρα το σενάριο προβλέπει την κατάληψη της εξουσίας, την απομάκρυνση όλων των αγγλόφιλων και την άμεση συνθηκολόγηση.
Ο πονηρός Μανιαδάκης όμως δεν πιάνεται στον ύπνο. Σπεύδει και αιφνιδίως συλλαμβάνει όλους τους ύποπτους, μερικοί από τους οποίους είχαν ξανασυλληφθεί τον προηγούμενο Αύγουστο για το κίνημα που δεν πέτυχε: οι πρώην υπουργοί Γ. Μερκούρης (αρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος), Ν. Λούβαρις, Πέτρος Ράλλης, Νικ. Δαρβέρης, Κ. Ροδόπουλος (ο μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής), Μ. Πάσσαρης, Περ. Κάβδας, ο Ναπ. Ζέρβας, ο αστυνομικός Ι. Πολυχρονόπουλος (που είχε κατηγορηθεί για την απόπειρα κατά του Ελ. Βενιζέλου), οι γιοι του στρατηγού Παπούλα, αξιωματικοί και αυτοί, ο Κων. Νταϊφάς, καθώς και οι δημοσιογράφοι Σπ. Τραυλός, Γ. Βούρος και Ν. Αναστασόπουλος. Θα απελευθερωθούν όταν οι Γερμανοί έφθαναν πλέον στην Αθήνα...
Έτσι δεν κατορθώθηκε πάλι να πάρει σάρκα και οστά το κίνημα των γερμανοφίλων για να ανατραπεί η κατάσταση. Η επόμενη μέρα είναι η Κατοχή και η ιστορία τελικά γράφεται κάπως διαφορετικά...
Wednesday, December 20, 2006
Γοργοποταμος και αλλα...Μέρος 3ο
Συνεχίζει βέβαια ο Άρης να ισχυρίζεται άλλοτε ότι το ΕΑΜ ήταν εναντίον της ενέργειας και άλλοτε ότι η ενέργεια ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία γιατί η γέφυρα ήταν πολύ καλά οχυρωμένη και οι Ιταλοί ήταν ενήμεροι και είχαν πάρει αυξημένα μέτρα ασφαλείας...
Όταν κατάλαβε ο Άρης ότι οι άλλοι δεν δέχονταν τις αντιρρήσεις του αλλά ήταν αποφασισμένοι να προχωρήσουν οπωσδήποτε, ζήτησε αναβολή για 2-3 μέρες μέχρι να φτάσει ο σύνδεσμος από την Αθήνα που είχε στείλει στην Κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ(ΚΚΕ) για να πάρει έγκριση για τη συμμετοχή του...
Στις 20 του μηνός μετά από απόφαση του Ζέρβα οργανώθηκε αναγνωριστική περίπολος από ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ. Η εντολή ήταν να γυρίσουν σε 48 ώρες. Για αυτή αναφέρεται και ο Μάγιερς στην «Ελληνική Περιπλοκή» σελ 71...
Στις 22, ο Ζέρβας κάλεσε το Μάγιερς και τον Άρη σε σύσκεψη. Επειδή οι μέχρι τότε πληροφορίες έλεγαν ότι στο βόρειο άκρο της γέφυρας δεν υπήρχε εγκατεστημένη μόνιμη ισχυρή Ιταλική δύναμη, το σχέδιο δεν προέβλεπε συγκρότηση τμήματος κρούσης παρά μόνο για το νότιο άκρο...Έτσι βάσει του αρχικού σχεδίου του Ζέρβα, προβλεπόταν «απλώς αιφνιδιαστική ενέργεια μιας ομάδας προς εξουδετέρωση των σκοπών και κατάληψη του εκεί πολυβολείου».
Τόσο ο Μάγιερς όσο και ο Άρης συμφώνησαν για το σχέδιο. Ο Άρης όμως εξέφρασε πάλι τις επιφυλάξεις του ως προς την πιθανότητα επιτυχίας της ενέργειας και ζήτησε την αναβολή της για άλλες 3 μέρες!!!! Τότε ο Ζέρβας του είπε ότι η επιχείρηση θα γίνει μέχρι τις 25 Νοεμβρίου και του δήλωσε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει άλλη αναβολή και η επιχείρηση θα γίνει και χωρίς τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ - «Θα προχωρήσω λοιπόν μόνος και ο Θεός βοηθός».
Και όπως γράφει ο Κομνηνός Πυρομάγλου : «Ο Άρης Βελουχιώτης συνέλαβε τη σημασία και την απήχησι που θα είχε στην ψυχολογία του Ελληνικού λαού το εγχείρημα αυτό και παρ' όλες τις αντιρρήσεις του- για να μη φανή ότι δεν συμμορφώνεται και με τη γραμμή των Αθηνών-δέχθηκε να συμμετάσχη ενεργώς» («Ο Δούρειος Ίππος», σελ. 43)
Τέλος πάντων με τα πολλά, τελικά υπήρξε πληροφορία την τελευταία στιγμή ότι ΚΑΙ το βόρειο τμήμα φυλασσόταν καλά οπότε άλλαξε το σχέδιο και στάλθηκαν και εκεί αντάρτες.
Ακόμα και την ύστατη στιγμή κατά την οποία όλα τα τμήματα βρίσκονταν στο χώρο συγκέντρωσης (τοποθεσία Πλακωτό) έτοιμα για εξόρμηση ο Άρης ζήτησε τη μετάθεση της ώρας επίθεσης στις 6 το πρωί της επόμενης μέρας (26) ισχυριζόμενος ότι είχε πληροφορίες από τον αντάρτη Γιάννη Αγουρίδη ότι τα συρματοπλέγματα που περιέβαλλαν τα φυλάκια και τα βάθρα της γέφυρας ήταν ηλεκτροφόρα και είχαν τοποθετηθεί σε αυτά παγίδες! Ο Ζέρβας απέρριψε ασυζητητί την πρόταση, θεωρώντας απαράδεκτη τη διεξαγωγή της ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας! Την ίδια απάντηση έδωσε στον Άρη και ο Μάγιερς. Τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει...
Ο Άρης λοιπόν παρά τις συνεχείς προσπάθειες και παρά τις εντολές των προϊσταμένων του (Κεντρική επιτροπή ΚΚΕ), δεν πέτυχε τη ματαίωση της ενέργειας, ΣΥΡΕΤΑΙ κυριολεκτικά από ανάγκη για να μην μονοπωληθεί αυτή η πράξη Εθνικής αντίστασης από το Ζέρβα. Σε συνομιλία του με τον Πυρομάγλου λέει : «Δεν είμαι τρελός ν' αφήσω σ' εσάς αυτή τη μεγάλη ευκαιρία...ας λένε ό,τι θέλουν στην Αθήνα» («Ιστορικόν Αρχείον Εθνικής Αντιστάσεως», Κομνηνός Πυρομάγλου) ή σε άλλη διατύπωση «Αυτοί στην Αθήνα είναι κόπανοι, νομίζεις ότι θ' αφήσω σε σας την πρωτοβουλία τώρα που αρχίζει ο αγώνας;» («Ελευθεροτυπία», 7 Οκτωβρίου 1976)
Ιδού πως περιγράφει (ο αριστερών φρονημάτων, καθηγητής Γαλλικής φιλολογίας) Κομνηνός Πυρομάγλου τις τελευταίες στιγμές πριν την επίθεση : «Η διαταγή εκκινήσεως δια την επιχείρησιν είχεν ορισθή δια την 6.30' το απόγευμα της 25 Νοεμβρίου 1942. Η ώρα ήτο 6.15' και ο Άρης ήτο ακόμη αναποφάσιστος. Τα τμήματα των Εθνικών ομάδων είχον λάβει διαταγήν να εκκινήσουν την 6.30'». Ο Ζέρβας στρεφόμενος προς τον Άρην του λέγει : «Άρη, πρέπει να πάρης την απόφασή σου. Εγώ σ' ένα τέταρτο ξεκινώ. Προσωπικώς για σένα είναι ζήτημα τιμής». Και ο Άρης, αρκετά στενοχωρημένος : «Το αντιλαμβάνομαι. Θα ακολουθήσω παρά τας διαταγάς του ΕΑΜ»
Ας κάνουμε μια ανακεφαλαίωση :
Μέχρι τώρα, γνωρίζουμε πως η Αποστολή Harling οργανώθηκε για να αποκοπεί η γραμμή ανεφοδιασμού του Άξονα εν όψει της μάχης του Ελ Αλαμέιν.
Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ ήταν αντίθετο σε τέτοιας κλίμακας ενέργειες εναντίον του στρατού κατοχής. Κάποιος θα ισχυριστεί ότι αυτό οφειλόταν στα αισθήματά τους (της ηγεσίας για να είμαι ακριβής) για τους Άγγλους. Όπως όμως ΑΠΕΔΕΙΞΑ η τακτική αυτή ήταν ενιαία ακόμα και προς την ΠΕΑΝ που δεν... την εξόπλισαν οι μοναρχοφασιστοιμπεριαλιστές Άγγλοι.
Υπάρχουν πάρα πολλά ερωτηματικά σε σχέση με τον κομμουνιστή Σεφεριάδη που την παραμονή της πτώσης των 11 Βρετανών και του ενός Έλληνα (Μαρίνου) περιέργως πιάστηκε από τους Ιταλούς.
Έτσι οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να πέσουν στα τυφλά και το τι τράβηξαν μέχρι να βρεθούν όλοι μαζί είναι απερίγραπτο! Τα περισσότερα προσωπικά τους αντικείμενα χάθηκαν, αρκετός εξοπλισμός κλάπηκε και οι ασύρματοι καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ειδικά ο Μάγιερς στο βιβλίο του μοιάζει πολύ απελπισμένος!
Η τρίτη ομάδα με επικεφαλής τον Θέμη Μαρίνο κρατήθηκε από τον Βελουχιώτη που ήταν... αντι-ιμπεριαλιστής ως επίδειξη στα διάφορα χωριά και ως δόλωμα για επιστράτευση νέων ανταρτών. Όταν όμως πληροφορήθηκε ο Woodhouse το σημείο που βρισκόταν του έστειλε το γνωστό σημείωμα προς κοινή συνάντηση για να προχωρήσουν στην επιχείρηση. Τότε μόνο αναγκάστηκε να αποδεσμεύσει το τρίτο κλιμάκιο...
Ο Βελουχιώτης αποφεύγει να πάρει θέση για την διεξαγωγή της επιχείρησης και το πάει από αναβολή σε αναβολή "περιμένοντας την έγκριση του ΕΑΜ". Όπως δε απέδειξα με μαρτυρία έφερε αντιρρήσεις και υποστήριξε ότι η ενέργεια ήταν γνωστή και θα ήταν τρέλα να επιτεθούνε στη γέφυρα!!!
Η επιλογή της γέφυρας του Γοργοποτάμου για ανατίναξη έγινε από τον Μάγιερς .Το αποδείξαμε με πηγές.
Το άκρον άωτον της διστακτικότητας του Βελουχιώτη είναι η μετάθεση της ώρας επίθεσης για το επόμενο πρωί λόγω... ηλεκτροφόρων συρματοπλεγμάτων! (λες και το πρωί θα έκοβε το ρεύμα η.. ΔΕΗ!!)
Τελικά, όπως περιγράφει ο Πυρομάγλου ο Βελουχιώτης δέχεται να παρακούσει τις εντολές του ΕΑΜ (δεν είχε έρθει ακόμα η... άδεια από την Αθήνα) και να συμμετάσχει στην επιχείρηση.
Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για τον αριθμό των συμμετεχόντων στην επιχείρηση. Πιο κοντά στην αλήθεια θεωρώ πως είναι του Θέμη Μαρίνου τόσο επειδή είναι ο πιο ουδέτερος, όσο και επειδή έχει μελετήσει όλες τις Βρετανικές εκθέσεις που αναφέρονται στο γεγονός. Αυτός υποστηρίζει ότι οι του ΕΔΕΣ ήταν 60 ενώ του ΕΛΑΣ περίπου οι διπλάσιοι, γύρω στους 110-120. Σε αυτές συνυπολογίζονται οι ομάδες του Αγουρίδη του Καραλίβανου και άλλων ληστανταρτών.
Όπως όμως μας ενημερώνει τόσο στον πρώτο τόμο του βιβλίου του, όσο και στο φύλλο της ΕΣΤΙΑΣ της 13ης Νοεμβρίου 2004 οι συμμετέχοντες στη μάχη στα δύο άκρα της γέφυρας ήταν ίσοι και από τις δύο πλευρές (από 45).
Στο βόρειο άκρο θα πάει μια δύναμη 30 περίπου ανδρών του ΕΔΕΣ υπό τον μόνιμο ανθυπολοχαγό Σωτήρη Παπαχρήστο και βοηθούς τους ανθυπολοχαγούς Λεωνίδα Πετρουλάκη και Κωνσταντίνο Σαλμά. Ενώ για την εξουδετέρωση της φρουράς στο νότιο φυλάκιο αλλά ΚΑΙ για την κάλυψη των Βρετανών «σαμποτέρ» για το έργο της υπονόμευσης του δεύτερου κατά σειρά μεταλλικού μεσόβαθρου ανέλαβε μικτή ομάδα από 40 περίπου άντρες του ΕΛΑΣ με διοικητή των «Κωστούλα Αγραφιώτη» (Κων/νος Καβρέτζος), από 22 περίπου άντρες του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον ιερέα Σπυρίδωνα Ζαφείρη και τον Κων/νο Στούμπο αλλά και 5 άνδρες της ομάδας του Δήμου Καραλίβανου (ο λήσταρχος που λέγαμε, έκανε και κάτι καλό!). Επικεφαλής όλων αυτών στο νότιο μέρος ήταν ο Μιχαήλ Μυριδάκης που ήταν και ο αρχηγός του τεχνικού μέρους της επιχείρησης. Ήταν δε ο τρίτος άνθρωπος (μετά τον Άρη και τον Ζέρβα) που παρασημοφορήθηκε από τους Συμμάχους.
Ο Μάγιερς στο βιβλίο του γράφει για τις φωνές που άκουγε του Μυριδάκη που εμψύχωνε τους αντάρτες. Ο Μυριδάκης στο βιβλίο του "Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ" αναφέρει ότι οι ΕΛΑΣίτες αρνήθηκαν να υπακούσουν σ' αυτόν, υποστηρίζει δε ότι έφυγαν! Δυστυχώς αποτελεί τη μόνη μαρτυρία και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να διασταυρωθεί. Το σίγουρο είναι (όπως λέει) ότι ο Καραλίβανος και η ομάδα του έδειξε γενναιότητα και πίστη. Ίσως λόγω της κακής του συμπεριφοράς προς τον Μάγιερς τις προηγούμενες μέρες και την ανάλογη αντιμετώπιση που είχε.
Υπήρχαν και άλλες μικρότερες ομάδες κυρίως από άνδρες του ΕΛΑΣ που είχαν αναλάβει την αποκοπή των συγκοινωνιών και επικοινωνιών της Ιταλικής φρουράς και την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής σε 2 σημεία για την παρεμπόδιση άφιξης ενισχύσεων από τη Λαμία και το Μπράλο...
Η κυριώτερη από αυτές υπό τη διοίκηση του Θέμη Μαρίνου (Λοχαγός της Βρετανικής αποστολής), με βοηθό τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Μηχανικού «Λάμπρο» (Σπύρος Μπέκιος) και 15 μέλη του ΕΛΑΣ είχε ως αποστολή να εγκατασταθεί 1000 μέτρα βόρεια της γέφυρας και να αποκόψει τα τηλεφωνικά και τηλεγραφικά καλώδια και να ανατινάξει μέρος της σιδηρ. γραμμής ΑΝ ερχόταν αμαξοστοιχία με Ιταλικές ενισχύσεις.
Η άλλη ομάδα από το Νότο υπό τη διοίκηση του Τζων Κουκ (ταγματάρχης καταδρομών) και του Νατ Μπάρκερ (έφεδρος Λοχαγός Καταδρομών) με βοηθό τον «Λευτέρη» (Λευτέρης Τσιλιγιάννης) και 15 άνδρες του ΕΛΑΣ είχε την ίδια αποστολή με την προηγούμενη με τη διαφορά ότι η ανατίναξη της γραμμής προβλεπόταν να γίνει σίγουρα αμέσως μετά την επίθεση εναντίον της γέφυρας.
Άλλη ομάδα από 30 άνδρες του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον ανθυπίλαρχο «Νικηφόρο» (Δημητρίου Δημήτριος) (άλλος...φιλαλήθης αυτός!) και τον «Διαμαντή» (Αλεξάνδρου Γιάννης) προβλεπόταν να εγκατασταθεί ως ενέδρα κοντά σε 1 μικρή ξύλινη γέφυρα του ποταμού Σπερχειού (γέφυρα Σανίδα), επί της δημόσιας οδού Λαμίας-Φραντζή σε απόσταση 4 χμ. Βορειοανατολικά της γέφυρας με αποστολή την παρεμπόδιση οδικής ενίσχυσης από τη Λαμία.
Ο Μιχαήλ Μυριδάκης γράφει : «Επίσης μια τέταρτη ομάδα που όρισε τότε ο Άρης θα πήγαινε να κάψει με βενζίνη ένα ξύλινο γεφύρι που ήταν σε ένα καρόδρομο από βόρεια της γέφυρας περί το χιλιόμετρο προς τη Λαμία» («Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ», σελ. 27)
Ύπαρξη εφεδρείας δεν προβλέφθηκε γιατί κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν συγκροτείται τμήμα εφεδρείας επειδή είναι αδύνατη η χρησιμοποίησή της. Επιπλέον υπήρχε έλλειψη ενδοεπικοινωνίας.
Η ομάδα δολιοφθορών συγκροτήθηκε από 4 βρετανούς αξιωματικούς, 2 υπαξιωματικούς και 2 στρατιώτες και από 8 (4 η κάθε μία) αντάρτες των ΕΔΕΣ, ΕΛΑΣ. Αυτή η ομάδα είχε επικεφαλής 2 Νεοζηλανδούς έφεδρους λοχαγούς μηχανικού (Τομ Μπάρνς, Άρθουρ Έντμοντς) και βοηθούς : Ντένις Χάμσον και Ίντερ Γκίλλ (βρετανός έφεδρος λοχαγός καταδρομών και Ινδοβρετανός λοχαγός μηχανικού).
Η ομάδα Διοικήσεως περιλάμβανε τον Ναπολέοντα Ζέρβα, τον Άρη Βελουχιώτη, τον Έντυ Μάγιερς και τον Κρις Γουντχάουζ. Επίσης τον Κομνηνό Πυρομάγλου με 8 αντάρτες του ΕΔΕΣ και 4 σωματοφύλακες του Άρη, δηλαδή τα μέλη του ΚΚΕ «Περικλή» (Χουλιάρας Γιώργος) και «Θάνο» (Μαστροκώστας Φώτης) και 2 αντάρτες του ΕΛΑΣ. Όλοι αυτοί σε απόσταση 200 μέτρων δυτικά του βόρειου άκρου της γέφυρας.
Στην επιχείρηση λοιπόν που έγινε στις 25 Νοεμβρίου 1942 πήρανε μέρος : 11 βρετανοί «σαμποτέρ»(και ο Μαρίνος 12), 3 βρετανοί οπλίτες (1 παλαιστίνιος και 2 τουρκοκύπριοι που ήταν αιχμάλωτοι των Γερμανών και δραπέτευσαν), 60 περίπου άνδρες του ΕΔΕΣ και 110-120 του ΕΛΑΣ. Σε αυτούς συνυπολογίζονται και οι ομάδες των φυγόδικων ληστανταρτών Δήμου Καραλίβανου, Τζιβάρα και Αγουρίδη οι οποίοι έδειξαν πράγματι προθυμία και γενναιότητα. 12 μάλιστα από τους άνδρες αυτούς συνελήφθησαν με δόλο (τι άλλο?) 2 μήνες αργότερα και μετά από φρικτά βασανιστήρια εκτελέστηκαν στις 4 Φεβρουαρίου 1943 στο χωριό Μαυρολιθάρι από τον ίδιο το Βελουχιώτη επειδή δεν δέχθηκαν να ενταχθούν πλήρως στον ΕΛΑΣ. Λεπτομέρειες αναφέρονται στο βιβλίο του Μιχαήλ Μυριδάκη «Αγώνες της Φυλής» Α' τόμος σελ. 261-262...
Βέβαια αλλοι ΕΛΑΣ ανεβάζουν τους άντρες του ΕΛΑΣ στους 150!!
Στην έκδοση του ΚΚΕ «Επίσημα Κείμενα», τόμος πέμπτος, 1940-1945, σελ. 466 γράφει : «25 του Νοέμβρη: Η μάχη του Γοργοποτάμου. Συνεργαζόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ (150 άνδρες), με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη, και του ΕΔΕΣ (60 άνδρες), μαζί με άγγλους σαμποτέρ...»
Δηλαδή όχι μόνο διογκώνεται ο αριθμός των ανταρτών του ΕΛΑΣ, αλλά δεν αναφέρεται καν το όνομα του Ζέρβα που ήταν ο πραγματικός πρωταγωνιστής της επιχείρησης, και παρουσιάζεται με αυτό τον τρόπο ως αρχηγός της επιχείρησης ο Άρης Βελουχιώτης! Αιδώς!
Άλλοι πάλι μτης Αριστεράς παρουσιάζουν γραφικές περιγραφές, υπερβολές και φαντασιώσεις στα ιστορικά τους βιβλία. Αφηγούνται πως ο Βελουχιώτης συγκέντρωσε - δήθεν - τους Βρετανούς και τους Έλληνες αξιωματικούς και αφού τους παρέταξε μπροστά του, τους... υπαγόρευσε το «σχέδιο ενέργειας» της επιχείρησης το οποίο ο ίδιος είχε καταστρώσει!!!!!!!
Δυστυχώς για τους συντρόφους, τους διαψεύδουν τα στοιχεία αλλά η χαριστική βολή έρχεται μετά από τόση προπαγάνδα, από τον ίδιο τον Κρις Γουντχάουζ στην ομιλία του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn... : «Υπάρχει ένας άλλος μύθος γύρω από το Γοργοπόταμο, που πρέπει ν' ανασκευαστεί. Έχει υποστηριχτεί ότι ο Άρης μόνος του επέλεξε το Γοργοπόταμο για στόχο και ότι κατέστρωσε μόνος του το σχέδιο της επίθεσης. Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Ο Μάγιερς είχε επιλέξει το Γοργοπόταμο ως στόχο, έπειτα από μια προσωπική αναγνώριση επί τόπου, πριν ακόμα ξεκινήσω για να βρω το Ζέρβα. Ο Μάγιερς επίσης κατέστρωσε το σχέδιο της επίθεσης, το οποίο περιέγραψε στο Ζέρβα μόλις συναντήθηκαν, δηλαδή την μέρα από την άφιξη του Άρη. Ο Ζέρβας αμέσως αποδέχθηκε το σχέδιο και ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης. Όταν έφτασε ο Άρης, και αυτός επίσης συμφώνησε με το σχέδιο και αποδέχτηκε το Ζέρβα ως το γενικό αρχηγό».
Μετά από ένα εικοσάλεπτο το νότιο άκρο πέφτει. Τότε ο επικεφαλής του νότιου αντάρτικου τμήματος Μυριδάκης ρίχνει με το ειδικό πιστόλι της άσπρη φωτοβολίδα. Ο επικεφαλής του Βορείου τμήματος Παπαχρήστου είχε και αυτός πιστόλι με άσπρη φωτοβολίδα, ενώ ο Μυριδάκης είχε και μια κόκκινη που θα την έριχνε μόλις γινόταν η εκκαθάριση και των δύο τμημάτων και ήταν το σήμα για να ξεκινήσουν οι Βρετανοί σαμποτέρ. Τέλος ο Ζέρβας είχε πιστόλι με τρεις πράσινες φωτοβολίδες που θα τις έριχνε με το τέλος της επιχείρησης.
Όπως είναι γνωστό υπήρξε εμπλοκή στο βόρειο τμήμα. Η δύναμη αυτή αποδείχτηκε ανεπαρκής γιατί στο σημείο εκείνο οι Ιταλοί διέθεταν χτιστό πολυβολείο ("πολεμίστρα" κατά τον Woodhouse) που δεν είχε εντοπιστεί κατά τις αναγνωρίσεις που είχαν γίνει πριν την επιχείρηση. Όπως διαπίστωσε ο ίδιος ο Μάγιερς οι Ιταλοί είχαν περισσότερα και βαρύτερα όπλα, επιπλέον η σθεναρή αντίστασή τους ίσως να οφειλόταν στο ότι δεν είχαν δυνατότητα διαφυγής από τη θέση εκείνη. Μόλις ειδοποιήθηκε ο Ζέρβας, διέταξε την επέμβαση 6 ανδρών από την προσωπική του φρουρά με επικεφαλής τους Αλέξανδρο Ζέρβα (αδελφός του) και Πυρομάγλου. Στη συνέχεια προστέθηκε και ο Παντελής Κωτσάκης. Αυτός δε στις σελίδες 74-75 του προσωπικού του ημερολογίου γράφει :
"Σε λίγα λεπτά στο συρματόπλεγμα... Λαβών την πρωτοβουλία κάνω εξόρμηση υποστηριζόμενος από το οπλοπολυβόλο του Ν. Φώτου. Φθάνω στο Ιταλικό Φυλάκιο. Τότε ηκολούθησαν οι Πετροπουλάκης και Παπαχρήστου, οι Γεώργιος Αρβανίτης, Νικόλαος Γρίβας, Νικόλαος Γεωργούλας, Ιωάννης Καλαμπαλίκης και Ευάγγελος Παπακώστας. Από Ιταλική χειροβομβίδα, ευτυχώς επιθετική πίπτω αναίσθητος εμπρός στο φυλάκιο. Τρέχει ο Παπαχρήστος προς βοήθειά μου. Συνέρχομαι και μαζί με τον Σωτήρη, με χειροβομβίδες εξουδετερώνουμε το μόνιμο εκ μπετόν πολυβολείο των Ιταλών και γινόμεθα κύριοι του φυλακίου." και καταλήγει : "Έξαλλος από χαρά έρχεται ο συντ/χης Έντυ ο οποίος με αγκαλιάζει και με φιλεί." Στην ίδια ομάδα ήταν και ο Νίκος Ζέρβας ο οποίος παρέλαβε έναν Ιταλό αιχμάλωτο [ΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΜΕ ΠΟΥ ΜΕ ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΣΚΟΤΩΣΕ Ο 16χρονος] τον οποίο είχε αφοπλίσει ο Βούλγαρης.
Έτσι, μετά από συνεννόηση και συμφωνία του Μάγιερς ξεκίνησε η προσπάθεια των σαμποτέρ πριν ριχθεί και η δεύτερη λευκή φωτοβολίδα.
Ο Θέμης Μαρίνος μας ενημερώνει για τον παραμυθά Νικηφόρο : Το βιβλίο του Νικηφόρου δεν μπορεί να ληφθεί σαν ιστορική μαρτυρία, μοιάζει περισσότερο με λαϊκό μυθιστόρημα που αναμφισβήτητα εντυπωσιάζει με τις ζωντανές περιγραφές του (σάλπιγγες που ηχούν ενώ δεν υπήρχαν, καπετάνιους που οργώνουν ηρωικά την περιοχή ενώ δεν υπήρξε τέτοια περίπτωση, κλπ), αλλά περιέχει σοβαρές ανακρίβειες οι οποίες δίνουν την εντύπωση ότι αποσκοπεί στην προβολή του ΕΛΑΣ ή στην κάλυψη της αμφισβητήσιμης συμπεριφοράς του (Ο εφιάλτης της Εθνικής Αντίστασης, Ά τόμος, σελ. 169)
ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΘΕΙ ΕΔΩ ΟΤΙ ΟΠΩΣ ΟΜΟΛΟΓΕΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΤΟ ΒΗΜΑ" ΣΤΙΣ 3.12.1978, ΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΚΡΟΥ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ (λόγω υποψιών των Ιταλών) ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΟ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ΑΛΛΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΔΕΝ ΤΗΝ ΜΕΤΕΔΩΣΕ ΣΤΟΝ ΖΕΡΒΑ!!!
Ο Νικηφόρος στο τρίτομο βιβλίο του "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης" αφήνει την εντύπωση ότι η κατάληψη του βόρειου βάθρου έγινε από αντάρτες του ΕΛΑΣ, πράγμα που έχει υποστηρίξει και σε σχετικά δημοσιεύματά του χωρίς όμως τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Η αφήγηση δείχνει φανερά ότι ΔΕΝ προέρχεται από αυτόπτη μάρτυρα, αντίθετα από εκείνη του Κωτσάκη. Ο Νικηφόρος σημειώνει μόνο την προς τα εκεί κίνηση της ομάδας του και καταλήγει σε φράσεις όπως : "Φτάσαμε στο βράχο. Ήταν ίσιος, το επάνω μέρος σαν μπαλκόνι" , Άστραψαν επάνω μας ένας, δύο, τρεις πυροβολισμοί, "Χυμήξαμε επάνω και πάει, ακούσαμε τους Ιταλούς που λακούσανε πανικόβλητοι στον κατήφορο" , "Μαζευτήκαμε ορθοί στην κορυφή στον βράχο".
Δυστυχώς όμως γι' αυτόν δεν υπάρχει περιγραφή συμπλοκής με τους υπερασπιστές του βάθρου που έβαλαν από πολυβολείο, την ύπαρξη του οποίου δεν αντελήφθη ΟΥΤΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ. ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΟΝ ΒΡΑΧΟ!!! : "Βγήκα άκρη-άκρη, από κάτω χάος!!" [Στο μυαλό του!!! ] απ' όπου διέκρινε μερικούς από τους Ιταλούς που έφευγαν μετά την εξουδετέρωση της άμυνάς τους. Επομένως δεν μπορούσε να γνωρίζει πως και από ποιους κατελήφθη το Βόρειο βάθρο. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Νικηφόρος με τους άνδρες του πιθανόν να συγκρούστηκαν με Ιταλούς της ενίσχυσης που έφθασε με τρένο [από Λαμία] ΑΛΛΩΣΤΕ Ο ΙΤΑΛΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΠΟΥ ΠΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΒΑΘΡΟ ΟΜΟΛΟΓΗΣΕ ΣΤΟΝ DENYS HAMSON ΟΤΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ ΕΙΧΑΝ ΦΥΓΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΣΗ.
Τόσο ο Μάγιερς όσο και ο Γουντχάουζ ενώ αναφέρουν με λεπτομέρειες στα βιβλία τους για την επιχείρηση, δεν αναφέρουν τπτ για τον Νικηφόρο. Και ναι μεν ο Μάγιερς στην σελίδα 74 αναφέρει περί "ύπαρξη εφεδρείας", χωρίς να κατονομάζει τον επικεφαλής. "Ακολούθησε το μικτό επιτελείο μας, ο Ζέρβας, ο Άρης, ο Κρις και εγώ. Και αμέσως πίσω μας μια εφεδρική ομάδα από τριάντα αντάρτες που οι περισσότεροι ανήκαν στον Άρη, αλλά που είχε και μερικούς ο Ζέρβας". Τέτοια μικτή ομάδα όμως, όπως είπαμε πιο πάνω δεν υπήρχε! Καμία αναφορά του Μάγιερς για τον Νικηφόρο!
Στην σελίδα 77 αναφέρεται σε παρέμβαση ΕΦΕΔΡΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΒΑΘΡΟ ΜΕ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΝ ΚΟΜΝΗΝΟ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ . Για την ακρίβεια γράφει :
"Η κατάσταση στη δική μας πλευρά, απαιτούσε δραστικές ενέργειες. Αποφασίσαμε να κινητοποιήσουμε την εφεδρική ομάδα για ν' αποκαταστήσουμε την ισορροπία. Επικεφαλής της ομάδας αυτής ήταν ο υποδιοικητής του Ζέρβα, Κομνηνός Πυρομάγλου. Του αναθέσαμε την διοίκηση της νέας επίθεσης στη βόρεια πλευρά" Και κλάααααααααααααααααμα τα ιστορικά ναυάγια!!!!
Η λανθασμένη λοιπόν εντύπωση του Μάγιερς αλλά και του Γούντχαουζ σε μεταγενέστερο βιβλίο του "Something Ventured" (σελ. 47-48 ), περί ύπαρξης μικτού τμήματος εφεδρείας από ΕΛΑΣΙΤΕΣ και ΕΔΕΣΙΤΕΣ οφείλεται στην σύγχυση από την ύπαρξη της ομάδας ενέδρας του Νικηφόρου στην περιοχή της γέφυρας Σανίδα του ποταμού Σπερχειού. Η ομάδα εφεδρείας λοιπόν και η ομάδα ενέδρας ήταν προφανώς η ίδια!
Ο Πυρομάγλου στις 25/11/1944 σε τελείως ανύποπτο χρόνο στην εφημερίδα "Εθνική Φλόγα" περιγράφει τα γεγονότα. ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ για ύπαρξη ειδικού τμήματος εφεδρείας!!!
Ομοίως, ο Hamson στο βιβλίο του στην Αγγλική έκδοση του βιβλίου του που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1945 δεν αναφέρει τίποτα για εφεδρεία!! Περιγράφει κανονικά όλες τις ομάδες (σελ. 100-101), αλλά τίποτα περί "τμήμα εφεδρείας"!!!
Κάποιος θα έλεγε : ΤΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΧΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ?? Ο ίδιος ο Νικηφόρος στο βιβλίο του "Γοργοπόταμος - Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ", στην σελίδα 148 νιώθει... ανακουφισμένος που τον άφησε ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ο ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ!! : "Τμήμα του ΕΛΑΣ με 30 άντρες με τον Ανθυπίλαρχο Νικηφόρο, γενική εφεδρεία της Διοίκησης (Μόλις το άκουσα ένα βουητό γέμισε το κεφάλι μου. Είπα ευχαριστημένος : "Καλά είναι δεν θα κινδυνέψω!!!!!!!!" Αλλά με έτρωγε το σαράκι, Γιατί το έκανε αυτό ο Άρης;-ότι δηλαδή ΕΜΕΝΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ" και το αιτιολογεί ως εξής (σελ. 162) : "Τα στελέχη στα οποία φαίνεται ότι βασιζόταν (ο Άρης) για την παραπέρα ανάπτυξη του ΕΛΑΣ, τα κράτησε ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ!!!"
Υπάρχει και ένα ακόμα περίεργο περιστατικό. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης ρίχθηκαν 2 χειροβομβίδες τύπου μιλς κοντά στην ομάδα ανατίναξης. Οι Ιταλοί ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΤΕΤΟΙΕΣ ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ, παρά μόνο ελαφριές. ΠΟΙΟΣ ΤΙΣ ΕΡΙΞΕ? ο Μυριδάκης είναι κατηγορηματικός και υποστηρίζει ότι τις έριξαν οι ΕΛΑΣΙΤΕΣ.
Ο Arthur Edmonds στο βιβλίο του "With The Greek Guerillas" γράφει ότι μια σφαίρα πέρασε δίπλα από το κεφάλι του και του προξένησε ζάλη. Φαίνεται πως οι αντάρτες τους πέρασαν για Ιταλούς και τους πυροβόλησαν με αυτόματο!! ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ -ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ- ΕΙΧΑΝ ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΟ ΕΙΧΑΝ ΡΙΞΕΙ ΣΤΟ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ ΓΙΑ ΡΟΥΧΑ, ΤΡΟΦΙΜΑ, ΟΠΛΑ ΚΑΙ Ο,ΤΙΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ!!!
Ο Denys Hamson, ενώ στην αρχή ρίχνει... καντήλια για τις χειροβομβίδες που έριξαν οι αντάρτες, σκέφτεται πως ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να έκαναν τέτοιο πράγμα οι Έλληνες και συμπεραίνει ότι ίσως να ήταν Ιταλικοί όλμοι!!
Μόλις τελείωσε η επιχείρηση, ο Ζέρβας έριξε τις τρεις πράσινες φωτοβολίδες και η ομάδα αποχώρησε. Ο Μυριδάκης φεύγοντας θα γράψει σε ένα χαρτί το Ομηρικό ρητό "ΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΣ" με υπογραφή ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ. Γι' αυτό μετά την επιχείρηση επικήρυξαν τον Ζέρβα με 100 εκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης!! Το BBC δεν ανέφερε κανένα όνομα όπως είχε συμφωνηθεί για να μην υπάρξει κυνηγητό των αρχών κατοχής...
Μετά το τέλος της ενέργειας, οι Γερμανοί θα χρειαστούν 5 εβδομάδες περίπου για να επισκευάσουν τις ζημιές της γέφυρας και να αποκαταστήσουν πλήρως τη σιδηροδρομική συγκοινωνία (6 Ιανουαρίου 1943). Είχε προηγηθεί αποτυχημένη προσπάθεια στις 17 Δεκεμβρίου. Δυστυχώς για τα ιστορικά ναυάγια τότε πέρασε η πρώτη αμαξοστοιχία από την νέα γέφυρα Γοργοποτάμου. Μέχρι τότε, όπως προκύπτει από το τηλεγράφημα του Γερμανού Διοικητή Ε' Συγκροτήματος Νοτιοανατολικής Διοίκησης Αντιστράτηγο Loehr Alexander προς την ανώτατη διοίκηση των Γερμανικών ενόπλων δυνάμεων "αι μεταφοραί διεξήγοντο μέσω Λειανοκλαδίου-Στυλίδος-Χαλκίδος, μετά μεγίστης δυσχερείας και πολλών καθυστερήσεων". (Θέμης Μαρίνος - "Αποστολή Χάρλινγκ - 1942", σελ. 130-131). Έκτοτε την φρούρηση της γέφυρας ανέλαβαν οι Γερμανοί.
Ιδού πως περιγράφει ο Έντυ Μάγιερς τον χωρισμό των αντάρτικων ομάδων : «Την άλλη μέρα χωρίσαμε. Εμείς πήγαμε προς τα δυτικά κι ο Άρης έφυγε προς το Νότο, προφανώς για να συλλάβει κάποιον άλλο ζωοκλέφτη και να τον τιμωρήσει με τη συνηθισμένη του μέθοδο»!!!! («Η Ελληνική περιπλοκή», σελ. 84)
Την επόμενη μέρα (26) οι κατακτητές είδαν το θέαμα της κατεστραμμένης γέφυρας και σε διπλανό εικονοστάσι το ομηρικό «Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρις» με υπογραφή «Ναπολέων Ζέρβας» Έτσι επικήρυξαν το Ζέρβα με 100 εκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης και τουφέκισαν σε αντίποινα 14 έλληνες ομήρους από τη Λαμία μπροστά τη γέφυρα!
Ο διοικητής της 3ης Ιταλικής στρατιάς στρατηγός Ρόσσι ανέφερε : «Σήμερα το πρωί στις 7 η ώρα τουφεκίστηκαν 14 Έλληνες ως αντίποινα. Κατάλογος ονομάτων συνημμένος»
Η επικήρυξη του Ζέρβα από τους Ιταλούς...
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟ
Η ηγεσία λοιπόν του ΚΚΕ αποκήρυξε και αυτή την ενέργεια ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ όπως καταδίκασε και την ανατίναξη της ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ 2 μήνες πριν, χαρακτηρίζοντάς την «βρωμερή πράξη συνειδητών εχθρών του Έθνους»! Και αργότερα το πολιτικό γραφείο του ΚΚΕ (Γεώργιος Σιάντος) με διακήρυξη αποκαλεί την ΠΕΑΝ «Αντεθνική συμμορία που την καθοδηγούν πράκτορες του κατακτητή»!!!
Για αυτό το λόγο λοιπόν η ηγεσία του ΚΚΕ κάλεσε το Φεβρουάριο του 1943 το Βελουχιώτη σε απολογία. Οι κατηγορίες εναντίον του ήταν :
-Η μη παρεμπόδιση της επιχείρησης της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου -Η παρά την εντολή της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ συμμετοχή του στην επιχείρηση -Η αποτυχία του να διαλύσει τις αντάρτικες δυνάμεις του Ζέρβα.
Απόδειξη της αποκήρυξης από την ηγεσία του ΚΚΕ της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτελεί και το γεγονός ότι τα έντυπα που κυκλοφορούσαν τότε οι οργανώσεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αποσιώπησαν το γεγονός και πέρασαν πάρα πολλοί μήνες μέχρι να αναφερθούν σε αυτό!
Την εποχή εκείνη τόσο το ΕΑΜ όσο και ο ΕΛΑΣ απέβλεπε ακόμη σε οικονομικές και πολιτικές διεκδικήσεις και όχι σε ένοπλη αντιστασιακή δράση εναντίον των δυνάμεων κατοχής. (Παράγραφος 10η της απόφασης της νέας Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Σεπτέμβριος 1941 και προκήρυξη πολιτικού γραφείου του ΚΚΕ της 19 Απριλίου 1942- «Το ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα», τόμος πέμπτος, σελίδες 51 και 69-70).
Η στάση αυτή προκύπτει και από την εισήγηση του γγ του ΚΚΕ Γιώργου Σιάντου, κατά τη διάρκεια της 8ης ολομέλειας της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ (πρώτο δεκαήμερο Ιανουαρίου 1942). Ο Γιάννης Πετσόπουλος στη σελίδα 37 του βιβλίου του «Τα πραγματικά αίτια διαγραφής μου από το ΚΚΕ» σημειώνει : «Η ηγεσία του ΚΚΕ όχι μονάχα στην αρχή κλωτσούσε, μα και κατάγγελνε το αντάρτικο για τυχοδιωκτισμό και τα σαμποτάζ για προβοκάτσια. «Με την κουμπούρα δεν τρώει ο λαός ψωμί», έλεγε στην εισήγησή του ο Γιώργος Σιάντος».
Αργότερα, ορισμένοι κομμουνιστές θα επικρίνουν το Βελουχιώτη για την απροθυμία του και τη χρονοτριβή για την ανατίναξη της γέφυρας. Το σημαίνων στέλεχος του ΕΑΜ ο Διονύσης Μπενετάτος στη σελίδα 86 του βιβλίου του «Το χρονικό της κατοχής» γράφει τα εξής :
«Η δράση είναι συνυφασμένη και μ' αποτυχίες και σφάλματα. Και στην περίπτωση του Άρη υπήρξε σημαντικό σφάλμα η άρνηση του Άρη ν' ανατινάξει χωρίς συζητήσεις την Γέφυρα του Γοργοποτάμου... Έτσι η γέφυρα του Γοργοποτάμου ανατινάχτηκε αλλά δύο μοιράστηκαν την δόξα του εγχειρήματος, με δεύτερο τον Άρη. Η ολιγωρία του Άρη στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μεγάλο σφάλμα που σήμερα κρίνεται μεγαλύτερο, αν λάβουμε υπ' όψη και τον βασικό σκοπό του Εαμικού κινήματος που ήταν η μονοπώληση του αγώνα της Εθνικής αντίστασης...»
Άλλη μια απόδειξη είναι και το γεγονός ότι λίγες μόνο ημέρες μετά την επιχείρηση, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 1942 συνήλθε στην Αθήνα η Δεύτερη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ. Αυτή αποφάσισε τότε εμμέσως πλην σαφώς («Το ΚΚΕ Επίσημα κείμενα», τόμος πέμπτος-1940-1945, σελ. 91-92) την εξόντωση όλων των Εθνικών οργανώσεων αντίστασης αλλά και κάθε αντιτιθέμενου σε υποταγή από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η απόφαση αυτή ήταν σύμφωνη με το νόημα της ΑΡΧΗΣ που είχε διατυπώσει ο γγ του ΚΚΕ Γεώργιος Σιάντος κατά την οποία : «Πας τις αρνούμενος να συνεργασθή με το Κομμουνιστικόν Κόμμα θα θεωρηθή γκεσταπίτης» (!!!) («Ο Γεώργιος Καρτάλης και η εποχή του, 1934-1957», Κομνηνός Πυρομάγλου, τόμος Α', σελ 351)
Αμέσως μάλιστα μετά τη λήψη της απόφασης, ο Βελουχιώτης επιτέθηκε την 30η Δεκεμβρίου 1942 επικεφαλής 400 περίπου ανταρτών στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας ώστε να εξοντώσει τις Εθνικές ομάδες Ελλήνων ανταρτών (ΕΔΕΣ) του Ζέρβα. Ευτυχώς ανεπιτυχώς! Η πρώτη αυτή ενέργεια λοιπόν υπήρξε η εφαρμογή του σχεδίου του ΚΚΕ περί μονοπώλησης του αγώνα και επιβολής στη συνέχεια με τη δύναμη των όπλων, το Δεκέμβριο του 1944 της κόκκινης δικτατορίας, της βίας και του τρόμου...
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Chris Woodhouse - "Το Μήλο της Έριδος" Chris Woodhouse - "Something Ventured" Chris Woodhouse - "Ο ιστορικός ρόλος της Εθνικής Αντιστάσεως" Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος) - "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης, χρονικό 1940-1944" Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος) - "Γοργοπόταμος. Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ" Παντελής Κωτσάκης - "Το προσωπικόν χειρόγραφον του Αγώνος 1942-1943" Αριστομένης Αντωνακέας - "Η ανατίναξις της γέφυρας του Γοργοποτάμου" Μιχαήλ Μυριδάκης - "Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ" Μιχαήλ Μυριδάκης - "Αγώνες της Φυλής" (Τόμος Α') Έντυ Μάγιερς - "Η Ελληνική Περιπλοκή" Κομνηνός Πυρομάγλου - "Ο Δούρειος Ίππος" Κομνηνός Πυρομάγλου - "Ο Γεώργιος Καρτάλης και η εποχή του, 1934-1957" (Τόμος Α') Θέμης Μαρίνος - "Αποστολή HARLING 1942 - Η επιχείρηση Γοργοποτάμου" Θέμης Μαρίνος - "Ο Εφιάλτης Της Εθνικής Αντίστασης" (Τόμος Α') Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος) - "Γοργοπόταμος - Η αλήθεια που καίει" Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος) - "Σελίδες από την Εθνική Αντίσταση" Denys Hamson - "Με τους Έλληνες στο Γοργοπόταμο" Αλέκος Ζωγράφος (Λαοκράτης) - "Τα παρασκήνια του Γοργοποτάμου" Arthur Edmonds - "With Greek Guerillas" Nicolas Hammond - "Με τους Αντάρτες"
Όταν κατάλαβε ο Άρης ότι οι άλλοι δεν δέχονταν τις αντιρρήσεις του αλλά ήταν αποφασισμένοι να προχωρήσουν οπωσδήποτε, ζήτησε αναβολή για 2-3 μέρες μέχρι να φτάσει ο σύνδεσμος από την Αθήνα που είχε στείλει στην Κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ(ΚΚΕ) για να πάρει έγκριση για τη συμμετοχή του...
Στις 20 του μηνός μετά από απόφαση του Ζέρβα οργανώθηκε αναγνωριστική περίπολος από ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ. Η εντολή ήταν να γυρίσουν σε 48 ώρες. Για αυτή αναφέρεται και ο Μάγιερς στην «Ελληνική Περιπλοκή» σελ 71...
Στις 22, ο Ζέρβας κάλεσε το Μάγιερς και τον Άρη σε σύσκεψη. Επειδή οι μέχρι τότε πληροφορίες έλεγαν ότι στο βόρειο άκρο της γέφυρας δεν υπήρχε εγκατεστημένη μόνιμη ισχυρή Ιταλική δύναμη, το σχέδιο δεν προέβλεπε συγκρότηση τμήματος κρούσης παρά μόνο για το νότιο άκρο...Έτσι βάσει του αρχικού σχεδίου του Ζέρβα, προβλεπόταν «απλώς αιφνιδιαστική ενέργεια μιας ομάδας προς εξουδετέρωση των σκοπών και κατάληψη του εκεί πολυβολείου».
Τόσο ο Μάγιερς όσο και ο Άρης συμφώνησαν για το σχέδιο. Ο Άρης όμως εξέφρασε πάλι τις επιφυλάξεις του ως προς την πιθανότητα επιτυχίας της ενέργειας και ζήτησε την αναβολή της για άλλες 3 μέρες!!!! Τότε ο Ζέρβας του είπε ότι η επιχείρηση θα γίνει μέχρι τις 25 Νοεμβρίου και του δήλωσε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει άλλη αναβολή και η επιχείρηση θα γίνει και χωρίς τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ - «Θα προχωρήσω λοιπόν μόνος και ο Θεός βοηθός».
Και όπως γράφει ο Κομνηνός Πυρομάγλου : «Ο Άρης Βελουχιώτης συνέλαβε τη σημασία και την απήχησι που θα είχε στην ψυχολογία του Ελληνικού λαού το εγχείρημα αυτό και παρ' όλες τις αντιρρήσεις του- για να μη φανή ότι δεν συμμορφώνεται και με τη γραμμή των Αθηνών-δέχθηκε να συμμετάσχη ενεργώς» («Ο Δούρειος Ίππος», σελ. 43)
Τέλος πάντων με τα πολλά, τελικά υπήρξε πληροφορία την τελευταία στιγμή ότι ΚΑΙ το βόρειο τμήμα φυλασσόταν καλά οπότε άλλαξε το σχέδιο και στάλθηκαν και εκεί αντάρτες.
Ακόμα και την ύστατη στιγμή κατά την οποία όλα τα τμήματα βρίσκονταν στο χώρο συγκέντρωσης (τοποθεσία Πλακωτό) έτοιμα για εξόρμηση ο Άρης ζήτησε τη μετάθεση της ώρας επίθεσης στις 6 το πρωί της επόμενης μέρας (26) ισχυριζόμενος ότι είχε πληροφορίες από τον αντάρτη Γιάννη Αγουρίδη ότι τα συρματοπλέγματα που περιέβαλλαν τα φυλάκια και τα βάθρα της γέφυρας ήταν ηλεκτροφόρα και είχαν τοποθετηθεί σε αυτά παγίδες! Ο Ζέρβας απέρριψε ασυζητητί την πρόταση, θεωρώντας απαράδεκτη τη διεξαγωγή της ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας! Την ίδια απάντηση έδωσε στον Άρη και ο Μάγιερς. Τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει...
Ο Άρης λοιπόν παρά τις συνεχείς προσπάθειες και παρά τις εντολές των προϊσταμένων του (Κεντρική επιτροπή ΚΚΕ), δεν πέτυχε τη ματαίωση της ενέργειας, ΣΥΡΕΤΑΙ κυριολεκτικά από ανάγκη για να μην μονοπωληθεί αυτή η πράξη Εθνικής αντίστασης από το Ζέρβα. Σε συνομιλία του με τον Πυρομάγλου λέει : «Δεν είμαι τρελός ν' αφήσω σ' εσάς αυτή τη μεγάλη ευκαιρία...ας λένε ό,τι θέλουν στην Αθήνα» («Ιστορικόν Αρχείον Εθνικής Αντιστάσεως», Κομνηνός Πυρομάγλου) ή σε άλλη διατύπωση «Αυτοί στην Αθήνα είναι κόπανοι, νομίζεις ότι θ' αφήσω σε σας την πρωτοβουλία τώρα που αρχίζει ο αγώνας;» («Ελευθεροτυπία», 7 Οκτωβρίου 1976)
Ιδού πως περιγράφει (ο αριστερών φρονημάτων, καθηγητής Γαλλικής φιλολογίας) Κομνηνός Πυρομάγλου τις τελευταίες στιγμές πριν την επίθεση : «Η διαταγή εκκινήσεως δια την επιχείρησιν είχεν ορισθή δια την 6.30' το απόγευμα της 25 Νοεμβρίου 1942. Η ώρα ήτο 6.15' και ο Άρης ήτο ακόμη αναποφάσιστος. Τα τμήματα των Εθνικών ομάδων είχον λάβει διαταγήν να εκκινήσουν την 6.30'». Ο Ζέρβας στρεφόμενος προς τον Άρην του λέγει : «Άρη, πρέπει να πάρης την απόφασή σου. Εγώ σ' ένα τέταρτο ξεκινώ. Προσωπικώς για σένα είναι ζήτημα τιμής». Και ο Άρης, αρκετά στενοχωρημένος : «Το αντιλαμβάνομαι. Θα ακολουθήσω παρά τας διαταγάς του ΕΑΜ»
Ας κάνουμε μια ανακεφαλαίωση :
Μέχρι τώρα, γνωρίζουμε πως η Αποστολή Harling οργανώθηκε για να αποκοπεί η γραμμή ανεφοδιασμού του Άξονα εν όψει της μάχης του Ελ Αλαμέιν.
Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ ήταν αντίθετο σε τέτοιας κλίμακας ενέργειες εναντίον του στρατού κατοχής. Κάποιος θα ισχυριστεί ότι αυτό οφειλόταν στα αισθήματά τους (της ηγεσίας για να είμαι ακριβής) για τους Άγγλους. Όπως όμως ΑΠΕΔΕΙΞΑ η τακτική αυτή ήταν ενιαία ακόμα και προς την ΠΕΑΝ που δεν... την εξόπλισαν οι μοναρχοφασιστοιμπεριαλιστές Άγγλοι.
Υπάρχουν πάρα πολλά ερωτηματικά σε σχέση με τον κομμουνιστή Σεφεριάδη που την παραμονή της πτώσης των 11 Βρετανών και του ενός Έλληνα (Μαρίνου) περιέργως πιάστηκε από τους Ιταλούς.
Έτσι οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να πέσουν στα τυφλά και το τι τράβηξαν μέχρι να βρεθούν όλοι μαζί είναι απερίγραπτο! Τα περισσότερα προσωπικά τους αντικείμενα χάθηκαν, αρκετός εξοπλισμός κλάπηκε και οι ασύρματοι καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ειδικά ο Μάγιερς στο βιβλίο του μοιάζει πολύ απελπισμένος!
Η τρίτη ομάδα με επικεφαλής τον Θέμη Μαρίνο κρατήθηκε από τον Βελουχιώτη που ήταν... αντι-ιμπεριαλιστής ως επίδειξη στα διάφορα χωριά και ως δόλωμα για επιστράτευση νέων ανταρτών. Όταν όμως πληροφορήθηκε ο Woodhouse το σημείο που βρισκόταν του έστειλε το γνωστό σημείωμα προς κοινή συνάντηση για να προχωρήσουν στην επιχείρηση. Τότε μόνο αναγκάστηκε να αποδεσμεύσει το τρίτο κλιμάκιο...
Ο Βελουχιώτης αποφεύγει να πάρει θέση για την διεξαγωγή της επιχείρησης και το πάει από αναβολή σε αναβολή "περιμένοντας την έγκριση του ΕΑΜ". Όπως δε απέδειξα με μαρτυρία έφερε αντιρρήσεις και υποστήριξε ότι η ενέργεια ήταν γνωστή και θα ήταν τρέλα να επιτεθούνε στη γέφυρα!!!
Η επιλογή της γέφυρας του Γοργοποτάμου για ανατίναξη έγινε από τον Μάγιερς .Το αποδείξαμε με πηγές.
Το άκρον άωτον της διστακτικότητας του Βελουχιώτη είναι η μετάθεση της ώρας επίθεσης για το επόμενο πρωί λόγω... ηλεκτροφόρων συρματοπλεγμάτων! (λες και το πρωί θα έκοβε το ρεύμα η.. ΔΕΗ!!)
Τελικά, όπως περιγράφει ο Πυρομάγλου ο Βελουχιώτης δέχεται να παρακούσει τις εντολές του ΕΑΜ (δεν είχε έρθει ακόμα η... άδεια από την Αθήνα) και να συμμετάσχει στην επιχείρηση.
Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για τον αριθμό των συμμετεχόντων στην επιχείρηση. Πιο κοντά στην αλήθεια θεωρώ πως είναι του Θέμη Μαρίνου τόσο επειδή είναι ο πιο ουδέτερος, όσο και επειδή έχει μελετήσει όλες τις Βρετανικές εκθέσεις που αναφέρονται στο γεγονός. Αυτός υποστηρίζει ότι οι του ΕΔΕΣ ήταν 60 ενώ του ΕΛΑΣ περίπου οι διπλάσιοι, γύρω στους 110-120. Σε αυτές συνυπολογίζονται οι ομάδες του Αγουρίδη του Καραλίβανου και άλλων ληστανταρτών.
Όπως όμως μας ενημερώνει τόσο στον πρώτο τόμο του βιβλίου του, όσο και στο φύλλο της ΕΣΤΙΑΣ της 13ης Νοεμβρίου 2004 οι συμμετέχοντες στη μάχη στα δύο άκρα της γέφυρας ήταν ίσοι και από τις δύο πλευρές (από 45).
Στο βόρειο άκρο θα πάει μια δύναμη 30 περίπου ανδρών του ΕΔΕΣ υπό τον μόνιμο ανθυπολοχαγό Σωτήρη Παπαχρήστο και βοηθούς τους ανθυπολοχαγούς Λεωνίδα Πετρουλάκη και Κωνσταντίνο Σαλμά. Ενώ για την εξουδετέρωση της φρουράς στο νότιο φυλάκιο αλλά ΚΑΙ για την κάλυψη των Βρετανών «σαμποτέρ» για το έργο της υπονόμευσης του δεύτερου κατά σειρά μεταλλικού μεσόβαθρου ανέλαβε μικτή ομάδα από 40 περίπου άντρες του ΕΛΑΣ με διοικητή των «Κωστούλα Αγραφιώτη» (Κων/νος Καβρέτζος), από 22 περίπου άντρες του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον ιερέα Σπυρίδωνα Ζαφείρη και τον Κων/νο Στούμπο αλλά και 5 άνδρες της ομάδας του Δήμου Καραλίβανου (ο λήσταρχος που λέγαμε, έκανε και κάτι καλό!). Επικεφαλής όλων αυτών στο νότιο μέρος ήταν ο Μιχαήλ Μυριδάκης που ήταν και ο αρχηγός του τεχνικού μέρους της επιχείρησης. Ήταν δε ο τρίτος άνθρωπος (μετά τον Άρη και τον Ζέρβα) που παρασημοφορήθηκε από τους Συμμάχους.
Ο Μάγιερς στο βιβλίο του γράφει για τις φωνές που άκουγε του Μυριδάκη που εμψύχωνε τους αντάρτες. Ο Μυριδάκης στο βιβλίο του "Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ" αναφέρει ότι οι ΕΛΑΣίτες αρνήθηκαν να υπακούσουν σ' αυτόν, υποστηρίζει δε ότι έφυγαν! Δυστυχώς αποτελεί τη μόνη μαρτυρία και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να διασταυρωθεί. Το σίγουρο είναι (όπως λέει) ότι ο Καραλίβανος και η ομάδα του έδειξε γενναιότητα και πίστη. Ίσως λόγω της κακής του συμπεριφοράς προς τον Μάγιερς τις προηγούμενες μέρες και την ανάλογη αντιμετώπιση που είχε.
Υπήρχαν και άλλες μικρότερες ομάδες κυρίως από άνδρες του ΕΛΑΣ που είχαν αναλάβει την αποκοπή των συγκοινωνιών και επικοινωνιών της Ιταλικής φρουράς και την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής σε 2 σημεία για την παρεμπόδιση άφιξης ενισχύσεων από τη Λαμία και το Μπράλο...
Η κυριώτερη από αυτές υπό τη διοίκηση του Θέμη Μαρίνου (Λοχαγός της Βρετανικής αποστολής), με βοηθό τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Μηχανικού «Λάμπρο» (Σπύρος Μπέκιος) και 15 μέλη του ΕΛΑΣ είχε ως αποστολή να εγκατασταθεί 1000 μέτρα βόρεια της γέφυρας και να αποκόψει τα τηλεφωνικά και τηλεγραφικά καλώδια και να ανατινάξει μέρος της σιδηρ. γραμμής ΑΝ ερχόταν αμαξοστοιχία με Ιταλικές ενισχύσεις.
Η άλλη ομάδα από το Νότο υπό τη διοίκηση του Τζων Κουκ (ταγματάρχης καταδρομών) και του Νατ Μπάρκερ (έφεδρος Λοχαγός Καταδρομών) με βοηθό τον «Λευτέρη» (Λευτέρης Τσιλιγιάννης) και 15 άνδρες του ΕΛΑΣ είχε την ίδια αποστολή με την προηγούμενη με τη διαφορά ότι η ανατίναξη της γραμμής προβλεπόταν να γίνει σίγουρα αμέσως μετά την επίθεση εναντίον της γέφυρας.
Άλλη ομάδα από 30 άνδρες του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον ανθυπίλαρχο «Νικηφόρο» (Δημητρίου Δημήτριος) (άλλος...φιλαλήθης αυτός!) και τον «Διαμαντή» (Αλεξάνδρου Γιάννης) προβλεπόταν να εγκατασταθεί ως ενέδρα κοντά σε 1 μικρή ξύλινη γέφυρα του ποταμού Σπερχειού (γέφυρα Σανίδα), επί της δημόσιας οδού Λαμίας-Φραντζή σε απόσταση 4 χμ. Βορειοανατολικά της γέφυρας με αποστολή την παρεμπόδιση οδικής ενίσχυσης από τη Λαμία.
Ο Μιχαήλ Μυριδάκης γράφει : «Επίσης μια τέταρτη ομάδα που όρισε τότε ο Άρης θα πήγαινε να κάψει με βενζίνη ένα ξύλινο γεφύρι που ήταν σε ένα καρόδρομο από βόρεια της γέφυρας περί το χιλιόμετρο προς τη Λαμία» («Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ», σελ. 27)
Ύπαρξη εφεδρείας δεν προβλέφθηκε γιατί κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν συγκροτείται τμήμα εφεδρείας επειδή είναι αδύνατη η χρησιμοποίησή της. Επιπλέον υπήρχε έλλειψη ενδοεπικοινωνίας.
Η ομάδα δολιοφθορών συγκροτήθηκε από 4 βρετανούς αξιωματικούς, 2 υπαξιωματικούς και 2 στρατιώτες και από 8 (4 η κάθε μία) αντάρτες των ΕΔΕΣ, ΕΛΑΣ. Αυτή η ομάδα είχε επικεφαλής 2 Νεοζηλανδούς έφεδρους λοχαγούς μηχανικού (Τομ Μπάρνς, Άρθουρ Έντμοντς) και βοηθούς : Ντένις Χάμσον και Ίντερ Γκίλλ (βρετανός έφεδρος λοχαγός καταδρομών και Ινδοβρετανός λοχαγός μηχανικού).
Η ομάδα Διοικήσεως περιλάμβανε τον Ναπολέοντα Ζέρβα, τον Άρη Βελουχιώτη, τον Έντυ Μάγιερς και τον Κρις Γουντχάουζ. Επίσης τον Κομνηνό Πυρομάγλου με 8 αντάρτες του ΕΔΕΣ και 4 σωματοφύλακες του Άρη, δηλαδή τα μέλη του ΚΚΕ «Περικλή» (Χουλιάρας Γιώργος) και «Θάνο» (Μαστροκώστας Φώτης) και 2 αντάρτες του ΕΛΑΣ. Όλοι αυτοί σε απόσταση 200 μέτρων δυτικά του βόρειου άκρου της γέφυρας.
Στην επιχείρηση λοιπόν που έγινε στις 25 Νοεμβρίου 1942 πήρανε μέρος : 11 βρετανοί «σαμποτέρ»(και ο Μαρίνος 12), 3 βρετανοί οπλίτες (1 παλαιστίνιος και 2 τουρκοκύπριοι που ήταν αιχμάλωτοι των Γερμανών και δραπέτευσαν), 60 περίπου άνδρες του ΕΔΕΣ και 110-120 του ΕΛΑΣ. Σε αυτούς συνυπολογίζονται και οι ομάδες των φυγόδικων ληστανταρτών Δήμου Καραλίβανου, Τζιβάρα και Αγουρίδη οι οποίοι έδειξαν πράγματι προθυμία και γενναιότητα. 12 μάλιστα από τους άνδρες αυτούς συνελήφθησαν με δόλο (τι άλλο?) 2 μήνες αργότερα και μετά από φρικτά βασανιστήρια εκτελέστηκαν στις 4 Φεβρουαρίου 1943 στο χωριό Μαυρολιθάρι από τον ίδιο το Βελουχιώτη επειδή δεν δέχθηκαν να ενταχθούν πλήρως στον ΕΛΑΣ. Λεπτομέρειες αναφέρονται στο βιβλίο του Μιχαήλ Μυριδάκη «Αγώνες της Φυλής» Α' τόμος σελ. 261-262...
Βέβαια αλλοι ΕΛΑΣ ανεβάζουν τους άντρες του ΕΛΑΣ στους 150!!
Στην έκδοση του ΚΚΕ «Επίσημα Κείμενα», τόμος πέμπτος, 1940-1945, σελ. 466 γράφει : «25 του Νοέμβρη: Η μάχη του Γοργοποτάμου. Συνεργαζόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ (150 άνδρες), με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη, και του ΕΔΕΣ (60 άνδρες), μαζί με άγγλους σαμποτέρ...»
Δηλαδή όχι μόνο διογκώνεται ο αριθμός των ανταρτών του ΕΛΑΣ, αλλά δεν αναφέρεται καν το όνομα του Ζέρβα που ήταν ο πραγματικός πρωταγωνιστής της επιχείρησης, και παρουσιάζεται με αυτό τον τρόπο ως αρχηγός της επιχείρησης ο Άρης Βελουχιώτης! Αιδώς!
Άλλοι πάλι μτης Αριστεράς παρουσιάζουν γραφικές περιγραφές, υπερβολές και φαντασιώσεις στα ιστορικά τους βιβλία. Αφηγούνται πως ο Βελουχιώτης συγκέντρωσε - δήθεν - τους Βρετανούς και τους Έλληνες αξιωματικούς και αφού τους παρέταξε μπροστά του, τους... υπαγόρευσε το «σχέδιο ενέργειας» της επιχείρησης το οποίο ο ίδιος είχε καταστρώσει!!!!!!!
Δυστυχώς για τους συντρόφους, τους διαψεύδουν τα στοιχεία αλλά η χαριστική βολή έρχεται μετά από τόση προπαγάνδα, από τον ίδιο τον Κρις Γουντχάουζ στην ομιλία του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn... : «Υπάρχει ένας άλλος μύθος γύρω από το Γοργοπόταμο, που πρέπει ν' ανασκευαστεί. Έχει υποστηριχτεί ότι ο Άρης μόνος του επέλεξε το Γοργοπόταμο για στόχο και ότι κατέστρωσε μόνος του το σχέδιο της επίθεσης. Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Ο Μάγιερς είχε επιλέξει το Γοργοπόταμο ως στόχο, έπειτα από μια προσωπική αναγνώριση επί τόπου, πριν ακόμα ξεκινήσω για να βρω το Ζέρβα. Ο Μάγιερς επίσης κατέστρωσε το σχέδιο της επίθεσης, το οποίο περιέγραψε στο Ζέρβα μόλις συναντήθηκαν, δηλαδή την μέρα από την άφιξη του Άρη. Ο Ζέρβας αμέσως αποδέχθηκε το σχέδιο και ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης. Όταν έφτασε ο Άρης, και αυτός επίσης συμφώνησε με το σχέδιο και αποδέχτηκε το Ζέρβα ως το γενικό αρχηγό».
Μετά από ένα εικοσάλεπτο το νότιο άκρο πέφτει. Τότε ο επικεφαλής του νότιου αντάρτικου τμήματος Μυριδάκης ρίχνει με το ειδικό πιστόλι της άσπρη φωτοβολίδα. Ο επικεφαλής του Βορείου τμήματος Παπαχρήστου είχε και αυτός πιστόλι με άσπρη φωτοβολίδα, ενώ ο Μυριδάκης είχε και μια κόκκινη που θα την έριχνε μόλις γινόταν η εκκαθάριση και των δύο τμημάτων και ήταν το σήμα για να ξεκινήσουν οι Βρετανοί σαμποτέρ. Τέλος ο Ζέρβας είχε πιστόλι με τρεις πράσινες φωτοβολίδες που θα τις έριχνε με το τέλος της επιχείρησης.
Όπως είναι γνωστό υπήρξε εμπλοκή στο βόρειο τμήμα. Η δύναμη αυτή αποδείχτηκε ανεπαρκής γιατί στο σημείο εκείνο οι Ιταλοί διέθεταν χτιστό πολυβολείο ("πολεμίστρα" κατά τον Woodhouse) που δεν είχε εντοπιστεί κατά τις αναγνωρίσεις που είχαν γίνει πριν την επιχείρηση. Όπως διαπίστωσε ο ίδιος ο Μάγιερς οι Ιταλοί είχαν περισσότερα και βαρύτερα όπλα, επιπλέον η σθεναρή αντίστασή τους ίσως να οφειλόταν στο ότι δεν είχαν δυνατότητα διαφυγής από τη θέση εκείνη. Μόλις ειδοποιήθηκε ο Ζέρβας, διέταξε την επέμβαση 6 ανδρών από την προσωπική του φρουρά με επικεφαλής τους Αλέξανδρο Ζέρβα (αδελφός του) και Πυρομάγλου. Στη συνέχεια προστέθηκε και ο Παντελής Κωτσάκης. Αυτός δε στις σελίδες 74-75 του προσωπικού του ημερολογίου γράφει :
"Σε λίγα λεπτά στο συρματόπλεγμα... Λαβών την πρωτοβουλία κάνω εξόρμηση υποστηριζόμενος από το οπλοπολυβόλο του Ν. Φώτου. Φθάνω στο Ιταλικό Φυλάκιο. Τότε ηκολούθησαν οι Πετροπουλάκης και Παπαχρήστου, οι Γεώργιος Αρβανίτης, Νικόλαος Γρίβας, Νικόλαος Γεωργούλας, Ιωάννης Καλαμπαλίκης και Ευάγγελος Παπακώστας. Από Ιταλική χειροβομβίδα, ευτυχώς επιθετική πίπτω αναίσθητος εμπρός στο φυλάκιο. Τρέχει ο Παπαχρήστος προς βοήθειά μου. Συνέρχομαι και μαζί με τον Σωτήρη, με χειροβομβίδες εξουδετερώνουμε το μόνιμο εκ μπετόν πολυβολείο των Ιταλών και γινόμεθα κύριοι του φυλακίου." και καταλήγει : "Έξαλλος από χαρά έρχεται ο συντ/χης Έντυ ο οποίος με αγκαλιάζει και με φιλεί." Στην ίδια ομάδα ήταν και ο Νίκος Ζέρβας ο οποίος παρέλαβε έναν Ιταλό αιχμάλωτο [ΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΜΕ ΠΟΥ ΜΕ ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΣΚΟΤΩΣΕ Ο 16χρονος] τον οποίο είχε αφοπλίσει ο Βούλγαρης.
Έτσι, μετά από συνεννόηση και συμφωνία του Μάγιερς ξεκίνησε η προσπάθεια των σαμποτέρ πριν ριχθεί και η δεύτερη λευκή φωτοβολίδα.
Ο Θέμης Μαρίνος μας ενημερώνει για τον παραμυθά Νικηφόρο : Το βιβλίο του Νικηφόρου δεν μπορεί να ληφθεί σαν ιστορική μαρτυρία, μοιάζει περισσότερο με λαϊκό μυθιστόρημα που αναμφισβήτητα εντυπωσιάζει με τις ζωντανές περιγραφές του (σάλπιγγες που ηχούν ενώ δεν υπήρχαν, καπετάνιους που οργώνουν ηρωικά την περιοχή ενώ δεν υπήρξε τέτοια περίπτωση, κλπ), αλλά περιέχει σοβαρές ανακρίβειες οι οποίες δίνουν την εντύπωση ότι αποσκοπεί στην προβολή του ΕΛΑΣ ή στην κάλυψη της αμφισβητήσιμης συμπεριφοράς του (Ο εφιάλτης της Εθνικής Αντίστασης, Ά τόμος, σελ. 169)
ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΘΕΙ ΕΔΩ ΟΤΙ ΟΠΩΣ ΟΜΟΛΟΓΕΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΤΟ ΒΗΜΑ" ΣΤΙΣ 3.12.1978, ΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΚΡΟΥ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ (λόγω υποψιών των Ιταλών) ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΟ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ΑΛΛΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΔΕΝ ΤΗΝ ΜΕΤΕΔΩΣΕ ΣΤΟΝ ΖΕΡΒΑ!!!
Ο Νικηφόρος στο τρίτομο βιβλίο του "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης" αφήνει την εντύπωση ότι η κατάληψη του βόρειου βάθρου έγινε από αντάρτες του ΕΛΑΣ, πράγμα που έχει υποστηρίξει και σε σχετικά δημοσιεύματά του χωρίς όμως τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Η αφήγηση δείχνει φανερά ότι ΔΕΝ προέρχεται από αυτόπτη μάρτυρα, αντίθετα από εκείνη του Κωτσάκη. Ο Νικηφόρος σημειώνει μόνο την προς τα εκεί κίνηση της ομάδας του και καταλήγει σε φράσεις όπως : "Φτάσαμε στο βράχο. Ήταν ίσιος, το επάνω μέρος σαν μπαλκόνι" , Άστραψαν επάνω μας ένας, δύο, τρεις πυροβολισμοί, "Χυμήξαμε επάνω και πάει, ακούσαμε τους Ιταλούς που λακούσανε πανικόβλητοι στον κατήφορο" , "Μαζευτήκαμε ορθοί στην κορυφή στον βράχο".
Δυστυχώς όμως γι' αυτόν δεν υπάρχει περιγραφή συμπλοκής με τους υπερασπιστές του βάθρου που έβαλαν από πολυβολείο, την ύπαρξη του οποίου δεν αντελήφθη ΟΥΤΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ. ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΟΝ ΒΡΑΧΟ!!! : "Βγήκα άκρη-άκρη, από κάτω χάος!!" [Στο μυαλό του!!! ] απ' όπου διέκρινε μερικούς από τους Ιταλούς που έφευγαν μετά την εξουδετέρωση της άμυνάς τους. Επομένως δεν μπορούσε να γνωρίζει πως και από ποιους κατελήφθη το Βόρειο βάθρο. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Νικηφόρος με τους άνδρες του πιθανόν να συγκρούστηκαν με Ιταλούς της ενίσχυσης που έφθασε με τρένο [από Λαμία] ΑΛΛΩΣΤΕ Ο ΙΤΑΛΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΠΟΥ ΠΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΒΑΘΡΟ ΟΜΟΛΟΓΗΣΕ ΣΤΟΝ DENYS HAMSON ΟΤΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ ΕΙΧΑΝ ΦΥΓΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΣΗ.
Τόσο ο Μάγιερς όσο και ο Γουντχάουζ ενώ αναφέρουν με λεπτομέρειες στα βιβλία τους για την επιχείρηση, δεν αναφέρουν τπτ για τον Νικηφόρο. Και ναι μεν ο Μάγιερς στην σελίδα 74 αναφέρει περί "ύπαρξη εφεδρείας", χωρίς να κατονομάζει τον επικεφαλής. "Ακολούθησε το μικτό επιτελείο μας, ο Ζέρβας, ο Άρης, ο Κρις και εγώ. Και αμέσως πίσω μας μια εφεδρική ομάδα από τριάντα αντάρτες που οι περισσότεροι ανήκαν στον Άρη, αλλά που είχε και μερικούς ο Ζέρβας". Τέτοια μικτή ομάδα όμως, όπως είπαμε πιο πάνω δεν υπήρχε! Καμία αναφορά του Μάγιερς για τον Νικηφόρο!
Στην σελίδα 77 αναφέρεται σε παρέμβαση ΕΦΕΔΡΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΒΑΘΡΟ ΜΕ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΝ ΚΟΜΝΗΝΟ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ . Για την ακρίβεια γράφει :
"Η κατάσταση στη δική μας πλευρά, απαιτούσε δραστικές ενέργειες. Αποφασίσαμε να κινητοποιήσουμε την εφεδρική ομάδα για ν' αποκαταστήσουμε την ισορροπία. Επικεφαλής της ομάδας αυτής ήταν ο υποδιοικητής του Ζέρβα, Κομνηνός Πυρομάγλου. Του αναθέσαμε την διοίκηση της νέας επίθεσης στη βόρεια πλευρά" Και κλάααααααααααααααααμα τα ιστορικά ναυάγια!!!!
Η λανθασμένη λοιπόν εντύπωση του Μάγιερς αλλά και του Γούντχαουζ σε μεταγενέστερο βιβλίο του "Something Ventured" (σελ. 47-48 ), περί ύπαρξης μικτού τμήματος εφεδρείας από ΕΛΑΣΙΤΕΣ και ΕΔΕΣΙΤΕΣ οφείλεται στην σύγχυση από την ύπαρξη της ομάδας ενέδρας του Νικηφόρου στην περιοχή της γέφυρας Σανίδα του ποταμού Σπερχειού. Η ομάδα εφεδρείας λοιπόν και η ομάδα ενέδρας ήταν προφανώς η ίδια!
Ο Πυρομάγλου στις 25/11/1944 σε τελείως ανύποπτο χρόνο στην εφημερίδα "Εθνική Φλόγα" περιγράφει τα γεγονότα. ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ για ύπαρξη ειδικού τμήματος εφεδρείας!!!
Ομοίως, ο Hamson στο βιβλίο του στην Αγγλική έκδοση του βιβλίου του που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1945 δεν αναφέρει τίποτα για εφεδρεία!! Περιγράφει κανονικά όλες τις ομάδες (σελ. 100-101), αλλά τίποτα περί "τμήμα εφεδρείας"!!!
Κάποιος θα έλεγε : ΤΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΧΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ?? Ο ίδιος ο Νικηφόρος στο βιβλίο του "Γοργοπόταμος - Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ", στην σελίδα 148 νιώθει... ανακουφισμένος που τον άφησε ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ο ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ!! : "Τμήμα του ΕΛΑΣ με 30 άντρες με τον Ανθυπίλαρχο Νικηφόρο, γενική εφεδρεία της Διοίκησης (Μόλις το άκουσα ένα βουητό γέμισε το κεφάλι μου. Είπα ευχαριστημένος : "Καλά είναι δεν θα κινδυνέψω!!!!!!!!" Αλλά με έτρωγε το σαράκι, Γιατί το έκανε αυτό ο Άρης;-ότι δηλαδή ΕΜΕΝΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ" και το αιτιολογεί ως εξής (σελ. 162) : "Τα στελέχη στα οποία φαίνεται ότι βασιζόταν (ο Άρης) για την παραπέρα ανάπτυξη του ΕΛΑΣ, τα κράτησε ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ!!!"
Υπάρχει και ένα ακόμα περίεργο περιστατικό. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης ρίχθηκαν 2 χειροβομβίδες τύπου μιλς κοντά στην ομάδα ανατίναξης. Οι Ιταλοί ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΤΕΤΟΙΕΣ ΧΕΙΡΟΒΟΜΒΙΔΕΣ, παρά μόνο ελαφριές. ΠΟΙΟΣ ΤΙΣ ΕΡΙΞΕ? ο Μυριδάκης είναι κατηγορηματικός και υποστηρίζει ότι τις έριξαν οι ΕΛΑΣΙΤΕΣ.
Ο Arthur Edmonds στο βιβλίο του "With The Greek Guerillas" γράφει ότι μια σφαίρα πέρασε δίπλα από το κεφάλι του και του προξένησε ζάλη. Φαίνεται πως οι αντάρτες τους πέρασαν για Ιταλούς και τους πυροβόλησαν με αυτόματο!! ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ -ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ- ΕΙΧΑΝ ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΟ ΕΙΧΑΝ ΡΙΞΕΙ ΣΤΟ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ ΓΙΑ ΡΟΥΧΑ, ΤΡΟΦΙΜΑ, ΟΠΛΑ ΚΑΙ Ο,ΤΙΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ!!!
Ο Denys Hamson, ενώ στην αρχή ρίχνει... καντήλια για τις χειροβομβίδες που έριξαν οι αντάρτες, σκέφτεται πως ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να έκαναν τέτοιο πράγμα οι Έλληνες και συμπεραίνει ότι ίσως να ήταν Ιταλικοί όλμοι!!
Μόλις τελείωσε η επιχείρηση, ο Ζέρβας έριξε τις τρεις πράσινες φωτοβολίδες και η ομάδα αποχώρησε. Ο Μυριδάκης φεύγοντας θα γράψει σε ένα χαρτί το Ομηρικό ρητό "ΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΣ" με υπογραφή ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ. Γι' αυτό μετά την επιχείρηση επικήρυξαν τον Ζέρβα με 100 εκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης!! Το BBC δεν ανέφερε κανένα όνομα όπως είχε συμφωνηθεί για να μην υπάρξει κυνηγητό των αρχών κατοχής...
Μετά το τέλος της ενέργειας, οι Γερμανοί θα χρειαστούν 5 εβδομάδες περίπου για να επισκευάσουν τις ζημιές της γέφυρας και να αποκαταστήσουν πλήρως τη σιδηροδρομική συγκοινωνία (6 Ιανουαρίου 1943). Είχε προηγηθεί αποτυχημένη προσπάθεια στις 17 Δεκεμβρίου. Δυστυχώς για τα ιστορικά ναυάγια τότε πέρασε η πρώτη αμαξοστοιχία από την νέα γέφυρα Γοργοποτάμου. Μέχρι τότε, όπως προκύπτει από το τηλεγράφημα του Γερμανού Διοικητή Ε' Συγκροτήματος Νοτιοανατολικής Διοίκησης Αντιστράτηγο Loehr Alexander προς την ανώτατη διοίκηση των Γερμανικών ενόπλων δυνάμεων "αι μεταφοραί διεξήγοντο μέσω Λειανοκλαδίου-Στυλίδος-Χαλκίδος, μετά μεγίστης δυσχερείας και πολλών καθυστερήσεων". (Θέμης Μαρίνος - "Αποστολή Χάρλινγκ - 1942", σελ. 130-131). Έκτοτε την φρούρηση της γέφυρας ανέλαβαν οι Γερμανοί.
Ιδού πως περιγράφει ο Έντυ Μάγιερς τον χωρισμό των αντάρτικων ομάδων : «Την άλλη μέρα χωρίσαμε. Εμείς πήγαμε προς τα δυτικά κι ο Άρης έφυγε προς το Νότο, προφανώς για να συλλάβει κάποιον άλλο ζωοκλέφτη και να τον τιμωρήσει με τη συνηθισμένη του μέθοδο»!!!! («Η Ελληνική περιπλοκή», σελ. 84)
Την επόμενη μέρα (26) οι κατακτητές είδαν το θέαμα της κατεστραμμένης γέφυρας και σε διπλανό εικονοστάσι το ομηρικό «Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρις» με υπογραφή «Ναπολέων Ζέρβας» Έτσι επικήρυξαν το Ζέρβα με 100 εκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης και τουφέκισαν σε αντίποινα 14 έλληνες ομήρους από τη Λαμία μπροστά τη γέφυρα!
Ο διοικητής της 3ης Ιταλικής στρατιάς στρατηγός Ρόσσι ανέφερε : «Σήμερα το πρωί στις 7 η ώρα τουφεκίστηκαν 14 Έλληνες ως αντίποινα. Κατάλογος ονομάτων συνημμένος»
Η επικήρυξη του Ζέρβα από τους Ιταλούς...
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟ
Η ηγεσία λοιπόν του ΚΚΕ αποκήρυξε και αυτή την ενέργεια ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ όπως καταδίκασε και την ανατίναξη της ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ 2 μήνες πριν, χαρακτηρίζοντάς την «βρωμερή πράξη συνειδητών εχθρών του Έθνους»! Και αργότερα το πολιτικό γραφείο του ΚΚΕ (Γεώργιος Σιάντος) με διακήρυξη αποκαλεί την ΠΕΑΝ «Αντεθνική συμμορία που την καθοδηγούν πράκτορες του κατακτητή»!!!
Για αυτό το λόγο λοιπόν η ηγεσία του ΚΚΕ κάλεσε το Φεβρουάριο του 1943 το Βελουχιώτη σε απολογία. Οι κατηγορίες εναντίον του ήταν :
-Η μη παρεμπόδιση της επιχείρησης της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου -Η παρά την εντολή της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ συμμετοχή του στην επιχείρηση -Η αποτυχία του να διαλύσει τις αντάρτικες δυνάμεις του Ζέρβα.
Απόδειξη της αποκήρυξης από την ηγεσία του ΚΚΕ της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτελεί και το γεγονός ότι τα έντυπα που κυκλοφορούσαν τότε οι οργανώσεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αποσιώπησαν το γεγονός και πέρασαν πάρα πολλοί μήνες μέχρι να αναφερθούν σε αυτό!
Την εποχή εκείνη τόσο το ΕΑΜ όσο και ο ΕΛΑΣ απέβλεπε ακόμη σε οικονομικές και πολιτικές διεκδικήσεις και όχι σε ένοπλη αντιστασιακή δράση εναντίον των δυνάμεων κατοχής. (Παράγραφος 10η της απόφασης της νέας Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Σεπτέμβριος 1941 και προκήρυξη πολιτικού γραφείου του ΚΚΕ της 19 Απριλίου 1942- «Το ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα», τόμος πέμπτος, σελίδες 51 και 69-70).
Η στάση αυτή προκύπτει και από την εισήγηση του γγ του ΚΚΕ Γιώργου Σιάντου, κατά τη διάρκεια της 8ης ολομέλειας της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ (πρώτο δεκαήμερο Ιανουαρίου 1942). Ο Γιάννης Πετσόπουλος στη σελίδα 37 του βιβλίου του «Τα πραγματικά αίτια διαγραφής μου από το ΚΚΕ» σημειώνει : «Η ηγεσία του ΚΚΕ όχι μονάχα στην αρχή κλωτσούσε, μα και κατάγγελνε το αντάρτικο για τυχοδιωκτισμό και τα σαμποτάζ για προβοκάτσια. «Με την κουμπούρα δεν τρώει ο λαός ψωμί», έλεγε στην εισήγησή του ο Γιώργος Σιάντος».
Αργότερα, ορισμένοι κομμουνιστές θα επικρίνουν το Βελουχιώτη για την απροθυμία του και τη χρονοτριβή για την ανατίναξη της γέφυρας. Το σημαίνων στέλεχος του ΕΑΜ ο Διονύσης Μπενετάτος στη σελίδα 86 του βιβλίου του «Το χρονικό της κατοχής» γράφει τα εξής :
«Η δράση είναι συνυφασμένη και μ' αποτυχίες και σφάλματα. Και στην περίπτωση του Άρη υπήρξε σημαντικό σφάλμα η άρνηση του Άρη ν' ανατινάξει χωρίς συζητήσεις την Γέφυρα του Γοργοποτάμου... Έτσι η γέφυρα του Γοργοποτάμου ανατινάχτηκε αλλά δύο μοιράστηκαν την δόξα του εγχειρήματος, με δεύτερο τον Άρη. Η ολιγωρία του Άρη στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μεγάλο σφάλμα που σήμερα κρίνεται μεγαλύτερο, αν λάβουμε υπ' όψη και τον βασικό σκοπό του Εαμικού κινήματος που ήταν η μονοπώληση του αγώνα της Εθνικής αντίστασης...»
Άλλη μια απόδειξη είναι και το γεγονός ότι λίγες μόνο ημέρες μετά την επιχείρηση, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 1942 συνήλθε στην Αθήνα η Δεύτερη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ. Αυτή αποφάσισε τότε εμμέσως πλην σαφώς («Το ΚΚΕ Επίσημα κείμενα», τόμος πέμπτος-1940-1945, σελ. 91-92) την εξόντωση όλων των Εθνικών οργανώσεων αντίστασης αλλά και κάθε αντιτιθέμενου σε υποταγή από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η απόφαση αυτή ήταν σύμφωνη με το νόημα της ΑΡΧΗΣ που είχε διατυπώσει ο γγ του ΚΚΕ Γεώργιος Σιάντος κατά την οποία : «Πας τις αρνούμενος να συνεργασθή με το Κομμουνιστικόν Κόμμα θα θεωρηθή γκεσταπίτης» (!!!) («Ο Γεώργιος Καρτάλης και η εποχή του, 1934-1957», Κομνηνός Πυρομάγλου, τόμος Α', σελ 351)
Αμέσως μάλιστα μετά τη λήψη της απόφασης, ο Βελουχιώτης επιτέθηκε την 30η Δεκεμβρίου 1942 επικεφαλής 400 περίπου ανταρτών στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας ώστε να εξοντώσει τις Εθνικές ομάδες Ελλήνων ανταρτών (ΕΔΕΣ) του Ζέρβα. Ευτυχώς ανεπιτυχώς! Η πρώτη αυτή ενέργεια λοιπόν υπήρξε η εφαρμογή του σχεδίου του ΚΚΕ περί μονοπώλησης του αγώνα και επιβολής στη συνέχεια με τη δύναμη των όπλων, το Δεκέμβριο του 1944 της κόκκινης δικτατορίας, της βίας και του τρόμου...
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Chris Woodhouse - "Το Μήλο της Έριδος" Chris Woodhouse - "Something Ventured" Chris Woodhouse - "Ο ιστορικός ρόλος της Εθνικής Αντιστάσεως" Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος) - "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης, χρονικό 1940-1944" Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος) - "Γοργοπόταμος. Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ" Παντελής Κωτσάκης - "Το προσωπικόν χειρόγραφον του Αγώνος 1942-1943" Αριστομένης Αντωνακέας - "Η ανατίναξις της γέφυρας του Γοργοποτάμου" Μιχαήλ Μυριδάκης - "Η επιχείρηση του Γοργοποτάμου και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ" Μιχαήλ Μυριδάκης - "Αγώνες της Φυλής" (Τόμος Α') Έντυ Μάγιερς - "Η Ελληνική Περιπλοκή" Κομνηνός Πυρομάγλου - "Ο Δούρειος Ίππος" Κομνηνός Πυρομάγλου - "Ο Γεώργιος Καρτάλης και η εποχή του, 1934-1957" (Τόμος Α') Θέμης Μαρίνος - "Αποστολή HARLING 1942 - Η επιχείρηση Γοργοποτάμου" Θέμης Μαρίνος - "Ο Εφιάλτης Της Εθνικής Αντίστασης" (Τόμος Α') Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος) - "Γοργοπόταμος - Η αλήθεια που καίει" Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος) - "Σελίδες από την Εθνική Αντίσταση" Denys Hamson - "Με τους Έλληνες στο Γοργοπόταμο" Αλέκος Ζωγράφος (Λαοκράτης) - "Τα παρασκήνια του Γοργοποτάμου" Arthur Edmonds - "With Greek Guerillas" Nicolas Hammond - "Με τους Αντάρτες"
Γοργοπόταμος και αλλα...Mέρος 2ο
Οι κομμουνιστές με προκηρύξεις τον Σεπτέμβριο αλλά και στις 5 Οκτωβρίου 1942 καταγγέλλουν την ανατίναξη του κτηρίου στο οποίο στεγάζονταν η φιλογερμανική οργάνωση «Ε.Σ.Π.Ο» (Εθνική Σοσιαλιστική Πολιτική Οργάνωσις) από την οργάνωση ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ «Π.Ε.Α.Ν» (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων). Αναφέρονται τα εξής :
«Η κομμουνιστική οργάνωσι Αθήνας δηλώνει και άλλη μια φορά πως οι κομμουνιστές καταγγέλλουν την ατομική τρομοκρατία.. «Εμείς οι κομμουνιστές σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε χρήσι του ατομικού σαμποτάζ, που ξεφεύγει από την οργανωμένη μορφή και καταντά όπλο στα χέρια του εχθρού... Η ανατίναξη της Ε.Σ.Π.Ο είναι προβοκάτσια (!), που είχε σαν συνέπεια άσκοπα θύματα!» Μάλιστα αποκαλούν την Π.Ε.Α.Ν «Αντεθνική συμμορία που τη καθοδηγούν πράκτορες του κατακτητή!»
-Κατήγγειλαν αυτή την πράξη Α) γιατί δεν την έκανε κομμουνιστική οργάνωση και φυσικά τέτοιες ενέργειες εμπόδιζαν τους κομμουνιστές να μονοπωλήσουν τον αντιστασιακό αγώνα...Β) είχαν γραμμή για αυτό το λόγο (μονοπώληση) και είτε καταδίκαζαν τις οργανώσεις ότι κάνουν προβοκάτσιες με άσκοπα θύματα είτε ότι συνεργάζονται με τους Γερμανούς!Η τακτική αυτή των κομμουνιστών ακολουθείται μέχρι σήμερα και εις τον αιώνα των αιώνων....
Επιπλέον πληροφοριακό δελτίο της 1ης Ιανουαρίου 1943 προς τα στελέχη της ΟΚΝΕ (Κομμουνιστική νεολαία Ελλάδας) γράφει :
«ΠΕΑΝ ΚΑΙ ΓΚΕΣΤΑΠΟ»
«Πριν ένα μήνα πιάστηκαν δήθεν οι αρχηγοί και τα στελέχη της ΠΕΑΝ. Λέγανε πως τους είχανε πιάσει τα τυπογραφεία, εκρηκτικά μηχανήματα, αποθήκες πυρομαχικών και σαν υπαίτιους για την ανατίναξη της ΕΣΠΟ. Ύστερα λέγανε πως οι κατηγορίες ενάντιά τους ήτανε τόσο βαριές που οπωσδήποτε θα τους τουφεκίζανε. Ο Περρίκος, ένας από τους συλληφθέντες, επισκέφθηκε με άδεια τους δικούς του. Τώρα μαθαίνουμε ότι αυτός και η κλίκα του πρόκειται να βγουν τελείως ελεύθεροι. Αυτά δείχνουν τις σχέσεις ΠΕΑΝ και ΓΚΕΣΤΑΠΟ και τις αμοιβαίες φιλοφρονήσεις τους».
Και ενώ αυτά γράφει το παραπάνω δελτίο του ΚΚΕ μετά από λίγες μέρες, την 4η Φεβρουαρίου 1943 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής εκτελούνται ο Κώστας Περρίκος και η Ιουλία Μπίμπα, που συνελήφθησαν από τους Γερμανούς για την ανατίναξη της ΕΣΠΟ!
Στην ανατίναξη της Ε.Σ.Π.Ο. σκοτώθηκαν : --Ο αρχηγός της Ε.Σ.Π.Ο και 31 από τα στελέχη της!! --43 Γερμανοί αξιωματικοί και οπλίτες που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή πάνω από τα γραφεία της Ε.Σ.Π.Ο, που ήταν λέσχη αξιωματικών των Γερμανών!
Αποτέλεσμα? : Η ΕΛΛΑΔΑ ΗΤΑΝ ΤΟ ΜΟΝΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΣΤΕΙΛΕ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ!
Αυτή λοιπόν η ενέργεια σύμφωνα με τους κομμουνιστές είχε ΑΣΚΟΠΑ ΘΥΜΑΤΑ! Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του Λονδίνου και της Μόσχας μίλησαν με ενθουσιασμό για το εγχείρημα, χαρακτηρίζοντάς το ως το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΣΑΜΠΟΤΑΖ (ΑΤΟΜΙΚΟ κατά τους κομμουνιστές!) στην τότε κατεχόμενη Ευρώπη! Αυτοί που συμμετείχαν ήταν :
--Αντώνης Μυτιληναίος--τεχνικός οτε --Σπύρος Γαλάτης--φοιτητής Νομικής --Νίκος Λάζαρης-- φοιτητής Νομικής --Νίκος Μούρτος--Τεχνικός --Τάκης Μιχαηλίδης-- φοιτητής Χημείας --Σπύρος Στανωτάς-- φοιτητής Ανωτάτης Εμπορικής --Ιουλία Μπίμπα--Δασκάλα --Αικατερίνη Μπέση--Οικιακά
Από προδοσία συνελήφθησαν πολλά στελέχη της Π.Ε.Α.Ν αλλά και ο αρχηγός και εκτελέστηκαν στην Καισαριανή άλλοι τον Ιανουάριο και άλλοι τον Φεβρουάριο του 1943... Οι κομμουνιστές στα Δεκεμβριανά συνέλαβαν τον Νίκο Λάζαρη που δεν είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς και κατετάγη αντάρτης του Ζέρβα και τον εκτέλεσαν ως ΠΡΟΔΟΤΗ! Καταλαβαίνετε το ήθος αυτών των ανθρώπων
Εκτός από τον Χένρυ Μολ, ο ίδιος ο Έντυ Μάγιερς στο βιβλίο του «Η Ελληνική περιπλοκή», σελ 60 γράφει: «Δεν απαντούσε ο Άρης στα μηνύματα που του έστελνα. Φαινόταν να μας αποφεύγει επίτηδες»... Όταν αναγκάστηκε ο Άρης να συμμετάσχει στην επιχείρηση, ο Μάγιερς στην σελ.69 γράφει : «Από την πρώτη μας συζήτηση συμπέρανα ότι, συμφωνώντας να συνεργαστεί μαζί μας στην ανατίναξη του Γοργοποτάμου, παράβαινε τις οδηγίες των ανωτέρων του στην Αθήνα, να μη επιτίθεται σε συγκροτημένες εχθρικές δυνάμεις και ότι η παράβαση αυτή θα του στοίχιζε πιθανόν σοβαρές επιπλήξεις».
Μάλιστα ο Βελουχιώτης όπως αναφέρθηκα παραπάνω ΚΡΑΤΗΣΕ την τρίτη Βρετανική ομάδα (28 Οκτώβρη) και αντί να την στείλει στη Γκιώνα που ήταν οι άλλες δύο ομάδες την έθεσε υπό περιορισμό! Στη συνέχεια και παρά τις διαμαρτυρίες του Θέμη Μαρίνου τους περιέφερε επί 2(!) εβδομάδες προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και τους οδήγησε στο νοτιοδυτικότερο άκρο του νομού Ευρυτανίας στο χωριό Προυσός! ΜΟΝΟ όταν ο Γουντχάουζ πήγαινε να βρει το Ζέρβα, στις 8 Νοεμβρίου 1942 όταν βρισκόταν στο χωριό Χρύσω Ευρυτανίας πληροφορήθηκε τυχαία τη θέση του Μαρίνου και του Κουκ από ένα βοσκό συνεργαζόμενο με το ΕΑΜ. Τότε έστειλε 2 σημειώματα προς Άρη και Κουκ και ενημέρωνε για την πρόθεσή του να συναντηθεί με το Ζέρβα και να του ζητήσει τη συνδρομή για το sabotage και προσκαλούσε τον Άρη να συνεργαστεί με τους Βρετανούς καταδρομείς για τον ίδιο σκοπό!!!... Τότε μόνο ο Βελουχιώτης αναγκάστηκε να τους απελευθερώσει...
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ο Νικηφόρος στα βιβλία του, αναφέρει σαν αιτιολογία ότι προσπαθούσαν να αποφύγουν τους Ιταλούς γιατί είχε προηγηθεί μάχη τις προηγούμενες μέρες και οι Ιταλοί τους καταδίωκαν!!
Ο Θέμης Μαρίνος όμως στο βιβλίο του, διαψεύδει το γεγονός και επιμένει πως απλά ο Βελουχιώτης τους περιέφερε στα χωριά για διαφήμιση και για δόλωμα καταταγής νέων ανταρτών ενώ είχε ήδη ειδοποιηθεί για το σημαντικό της αποστολής της Βρετανικής Αποστολής!!!
Να αναφέρω εδώ κάτι πολύ σημαντικό. Ο Έντυ Μάγιερς με τη βοήθεια του Ντένις Χάμσον (έφεδρος λοχαγός καταδρομών) και του έφεδρου λοχία Γιάννη Πιστόλη μεταξύ 25 και 29 Οκτωβρίου κάνανε αναγνώριση των στόχων και τελικά αποφάσισαν να χτυπήσουν την γέφυρα του Γοργοποτάμου. Αυτό γίνεται γιατί οι μυθομανείς «συγγραφείς» της αριστεράς άλλοι γράφουν ότι πήρε πρωτοβουλία ο Άρης για το στόχο, άλλοι ότι οι Άγγλοι δεν έκαναν τίποτα γιατί ήταν 5 άτομα κτλ... Λόγω της άρνησης του ΚΚΕ και της μεγάλης καθυστέρησης του Άρη να βοηθήσει και να συμπράξει στην εκτέλεση της ενέργειας, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου είχε τελικά ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ γιατί έγινε στις 25 Νοεμβρίου του 1942 ενώ η μάχη του Ελ Αλαμέιν έγινε μεταξύ 23 Οκτωβρίου και 3 Νοεμβρίου 1942... και καθόλη τη διάρκεια αυτής ο άξονας έπαιρνε εφόδια κανονικότατα μέσω Ηπειρωτικής Ελλάδας!
Η επιχείρηση «HARLING» δηλαδή η ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου ξεκίνησε για να αποκόψει τον ανεφοδιασμό του άξονα κατά τη μάχη του Ελ Αλαμέιν αλλά ΑΠΕΤΥΧΕ στον αντικειμενικό της σκοπό!!!! Είχε βέβαια πολύ μεγάλη σημασία τόσο στο ηθικό των Ελλήνων όσο και των Συμμάχων γιατί υπήρξε το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Οι αριστεροί διαστρεβλώνουν την ιστορία καθώς λένε πως την πρωτοβουλία είχε ο Άρης, πως η ανατίναξη ήταν το κορυφαίο γεγονός του ΒΠΠ και συνετέλεσε στη συντριβή των Δυνάμεων του άξονα(!) ΠΩΣ ΠΑΡΑΧΑΡΑΣΣΕΤΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ? Ο κομμουνιστής Αλέκος Ζωγράφος («Λαοκράτης») στο μυθιστόρημά του «Τα παρασκήνια του Γοργοποτάμου» (1988) γράφει:
«Με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου 1942 ο αρχηγός του Ε.Λ.Α.Σ. Άρης Βελουχιώτης ανάκοψε τη μεγάλη προέλαση του Ρόμμελ και βοήθησε αποτελεσματικά στη νίκη των συμμάχων αγγλοαμερικανών σε όλα τα μέτωπα της Β. Αφρικής» (!!!!) (Σελ.36)
Και πιο κάτω :
«Δεν υπάρχει πια σήμερα καμιά απολύτως αμφιβολία πως η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοέμβρη του 1942 συνετέλεσε αποτελεσματικά στη νίκη των Συμμάχων στο μέτωπο της Βορείου Αφρικής. Από τη στιγμή που τιναζόταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου στον αέρα, ο Ρόμμελ δεν μπορούσε να περιμένει πια εφόδια για την εκστρατεία του στη Βόρειο Αφρική από δρόμο της Ελλάδος. Ο δρόμος αυτός, όπως είναι γνωστό, κόπηκε για πολλούς μήνες» (!!!!!!). (Σελ.39)
«Κανείς δεν ξέρει ποια θα ήταν σήμερα η τύχη της Ευρώπης, συνεπώς και της Ελλάδος, αν τον Νοέμβριο του 1942, ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης δεν είχε ανακόψει τη μεγάλη προέλαση των Γερμανικών στρατευμάτων του στρατηγού Ρόμμελ στη Β. Αφρική» (!) (Σελ 43).
Στην σελίδα 37 μάλιστα γράφει ότι... η συνέχιση της αντίστασης του Ρωσικού στρατού στο Στάλινγκραντ και στον Καύκασο σχετίζεται...με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου!
Ένας άλλος «ιστορικός συγγραφέας» (από τους πρωταγωνιστές) ο Δημήτριος Δημητρίου («Νικηφόρος»), κινείται σε διαφορετικό επίπεδο.
Στις σελίδες 149-150 του περισπούδαστου.. βιβλίου του «Γοργοπόταμος - Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ» προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι μύθος όπως ισχυρίστηκε ο Κρις Γουντχάουζ σε ραδιοφωνική εκπομπή του BBC το 1972, η δήθεν υπαγόρευση της διαταγής επιχείρησης για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου από τον Άρη Βελουχιώτη.
«Η κρίση που μπορεί να γίνει πάνω στην άποψη αυτή του Κρις είναι, ότι το περιστατικό με την υπαγόρευση της διαταγής από τον Άρη παρουσιάζεται από το Νικηφόρο με τόσες λεπτομέρειες που το κάνουν απολύτως πιστευτό!!!!!!!!!»
Στην σελίδα 189 γράφει τα αμίμητα!! : «Τον πιο μεγάλο όμως ενθουσιασμό μας γέμισε ο Ατρόμητος. Ένα κοντουλό παληκαρόπουλο κιτρινιάρικο, κάτι είχε η σπλήνα του, σα φουσκωμένο κινεζάκι, δεκαεφτά-δεκαοχτώ χρονών από τα μέρη του Δομοκού. Ανέβαινε ντυμένος μια μακριά ιταλική χλαίνη, ως τις φτέρνες, και πλατιά σα ράσο. Κουβαλούσε κι έναν ιταλό αιχμάλωτο, φορτωμένο ένα σακίδιο ζάχαρη. «Που πας μωρέ Ατρόμητε?» ρωτούσαμε σκάζοντας στα γέλια. Αυτός, κοκκίνιζαν ελαφρά τα χλωμά του μάγουλα και κοίταζε αλλού. Μας έλεγαν οι δικοί του, είχε ανακαλύψει το τσουβάλι με τη ζάχαρη, τη δοκίμασε και μόλις άρχιζε να γεμίζει το σακίδιό του, κατάλαβε ότι το άλλο τσουβάλι, που απάνω του καθόταν, δεν ήταν τσουβάλι αλλά κρυμμένος Ιταλός και τον έπιασε» (!!!!!).
Βέβαια το θέμα είναι ότι μόνο 1 ιταλός στρατιώτης πιάστηκε αιχμάλωτος, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης και αυτός από το Νικόλαο Ζέρβα. Στη συνέχεια δόθηκε μετά από επιμονή του Άρη στους αντάρτες του και τελικά τον μαχαίρωσε με 5 μαχαιριές 1 16χρονος (παιδί ουσιαστικά). Φρικιαστικές λεπτομέρειες αναφέρονται στο βιβλίο του Denys Hamson...
Στις σελίδες 70 και 78-82 προσπαθεί να μας πείσει ότι δήθεν ο Βελουχιώτης δεν γνώριζε επί 45 μέρες την άφιξη και τις κινήσεις των Βρετανών αλεξιπτωτιστών ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ! (Επαρχίες Παρνασσίδος και Φθιώτιδος). Μετά όμως συμπεραίνει ότι... «δεν υπήρξε εκ μέρους του Άρη Βελουχιώτη σκόπιμη κωλυσιεργία για να συναντηθεί και συνεργασθή με τους Βρετανούς Καταδρομείς σε επιχείρηση εναντίον των στρατευμάτων κατοχής» (!!!)
Ο Κρις Γουντχάουζ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn λέει τα εξής για το θέμα..:
«Ο Άρης θα έπρεπε να έμαθε για την άφιξή μας σε λίγες μέρες. Όλος ο κόσμος μπορούμε να πούμε ήξερε για αυτήν, ακόμα και οι Ιταλικές φρουρές, οι οποίες εξαπέλυσαν συχνές περιπολίες για να μας βρουν».
Ο Θέμης Μαρίνος σε επιστολή του στις 10 Δεκεμβρίου 1981 στην εφημερίδα Καθημερινή γράφει: «Ο Καραλίβανος με άλλους πέντε συντρόφους του είχαν επαφή με τον Άρην Βελουχιώτην. Επομένως ήταν αδύνατον να μη επληροφορήθη το ΕΑΜ / ΕΛΑΣ την άφιξιν των Άγγλων...»
Το μέλος του ΚΚΕ Μπέκιος Σπύρος («Λάμπρος») είναι άλλος ένας διαστρεβλωτής της ιστορίας . Στο βιβλίο του «Σελίδες από την Εθνική Αντίσταση» αφηγείται στις σελίδες 179-180 πως την 21η Νοεμβρίου 1942 (ενώ δηλαδή τα τμήματα των ανταρτών μετακινούταν προς το στόχο τους και βρισκόταν στην Καστριώτισσα) ο Άρης Βελουχιώτης τον κάλεσε, προκειμένου να του αναθέσει την εκτέλεση του τεχνικού μέρους της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου επειδή διαπίστωσε ότι οι βρετανοί και ο Ζέρβας... κωλυσιεργούν αδικαιολόγητα και υπάρχει περίπτωση να τους αγνοήσει τελείως και να αναλάβει μόνος του την διεξαγωγή της επιχείρησης!!!!
Γράφει: -«Είσαι σε θέση να το αναλάβεις (το σαμποτάζ στη γέφυρα)?» -«Ναι, του απαντώ μπορώ να το αναλάβω» -«Μπορείς, αν χρειαστεί, να κάνεις και μόνος σου την ανατίναξη, χωρίς τους Εγγλέζους;» -«Ναι! Του απαντώ ξανά...Γιατί? τον ρωτώ. Υπάρχει πιθανότητα να μην έρθουν οι Εγγλέζοι;» -«Κωλυσιεργούν, μου λέει. Κι αυτοί και ο Ζέρβας. Η δουλειά πρέπει να τελειώσει. Πολύ τράβηξε»
Κουίζ : Ποιος είναι ο ψευτης ο «Λάμπρος» ή ο Βελουχιώτης?
Το ίδιο άτομο σε άλλο του βιβλίο γράφει : «Την άλλη μέρα (22 Νοεμβρίου) δεν μπόρεσαν να αποφύγουν, ξανά τη συνάντηση (εννοεί τους Βρετανούς και το Ζέρβα!!). Ο Άρης ήταν πιεστικός. «Πάμε για το σαμποτάζ χωρίς καθυστέρηση» τους δηλώνει. «Ή μαζί, ή δώστε μου τους δυναμίτες να πάω μόνος μου»» («Γοργοπόταμος, η αλήθεια που καίει», σελ 84-85)
Παρακαλώ αυτό το : «Πάμε για το σαμποτάζ χωρίς καθυστέρηση» να το κρατήσετε...
Ο ίδιος στο ίδιο βιβλίο στις σελίδες 168-169, ανακαλύπτει ότι καταστρώθηκε σχέδιο από το υπουργείο Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, τη Βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, το Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, τη Συμμαχική στρατιωτική αποστολή, την Ελληνική κυβέρνηση Καΐρου και το Ναπολέοντα Ζέρβα που προέβλεπε υπονόμευση της επιτυχίας ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου για να δυσφημίσουνε τον ΕΛΑΣ! Τι μανία καταδίωξης είναι αυτή και κατεβάζουν μερικοί από την γκλάβα τους ό,τι να 'ναι ρε...
Στις ίδιες σελίδες εκφράζει τη βεβαιότητα η οποία όπως γράφει ομολογείται (?) τόσο από βρετανικής όσο και από γερμανικής πλευράς : «Τα Γερμανικά και τα Εγγλέζικα συμφέροντα στην Ελλάδα ήταν ταυτισμένα στο χτύπημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ» (!!)
Ο Μάγιερς επειδή φοβάται πλέον τη ματαίωση της καταδρομικής ενέργειας και αφού διαπιστώνει ότι ο «Ταγματάρχης Άρης» αποφεύγει συστηματικά να συναντηθεί με αυτόν, προσπαθεί να επικοινωνήσει με την Αθήνα και το Κάιρο. Τελικά στις 31 Οκτωβρίου 1942 παίρνει οδηγία από την ομάδα «Προμηθέας ΙΙ» να έρθει σε επαφή με το Ζέρβα και αυτός συμφωνεί. Αναλαμβάνει να συναντηθεί ο Γουντχάουζ που κάνει πραγματικό αγώνα δρόμου, για να πάει να βρει τον Ζέρβα.
Εν τω μεταξύ, ο Βελουχιώτης αν και στις 8 Νοεμβρίου αναγκάστηκε να αφήσει ελεύθερους τους Βρετανούς καταδρομείς και υποσχέθηκε να ακολουθήσει με τις δυνάμεις του την αποστολή προς την Σπηλιά της Στρόμης, αντίθετα πήγε δυτικότερα και περιφέρονταν στην περιοχή του χωριού Φραγκίστα Ευρυτανίας προφανώς γιατί περίμενε τα αποτελέσματα της συνάντησης.
Τα δεδομένα είναι συντριπτικά! Το γεγονός ότι ο Βελουχιώτης και γενικά το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ απέφευγε την επαφή με τους Βρετανούς για να γίνει ενέργεια κατά του στρατού Κατοχής επιβεβαιώνει (και) ο Γουντχάουζ ο οποίος σε ομιλία του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn με θέμα : «Ο Ιστορικός ρόλος της Εθνικής Αντίστασης» είπε :
«Δεν είχα ιδέα τι έκαναν ο Άρης Βελουχιώτης ή ο Νίκος Καρβούνης κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων. Ήταν όμως φανερό ότι το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν ενδιαφέρονταν να μας βοηθήσουν. Το τονίζω αυτό, γιατί ξέρω ότι έχει αναπτυχθεί ένας μύθος μεταξύ των Ελλήνων της νεώτερης γενιάς, ότι η πρωτοβουλία για την επιχείρηση του Γοργοποτάμου προήλθε από τον Άρη και τον ΕΛΑΣ. Έφτασα ακόμη να διαβάσω στον κομμουνιστικό τύπο ότι η Βρετανική ομάδα με επιμονή δική μου, σκόπιμα απέφυγε κάθε επαφή με τον ΕΛΑΣ έως ότου μπορέσουμε να βρούμε πρώτα το Ζέρβα. Η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο : Ο Άρης αποφάσισε τελικά να μας βοηθήσει μόνο και μόνο επειδή βρήκαμε το Ζέρβα...» ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ?
Στις 13 Νοεμβρίου, όταν ο Ζέρβας έφτασε στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας πληροφορήθηκε από τους χωρικούς ότι ο «μυστηριώδης ταγματάρχης Άρης» βρίσκεται στο διπλανό χωριό Φραγκίστα. Τότε με σημείωμα που του έστειλε του ζητούσε να συναντηθούν στο χωριό Βίνιανη. Αυθημερόν ο Βελουχιώτης συμφώνησε. Έτσι στις 14 Νοεμβρίου 1942 έγινε η ΠΡΩΤΗ συνάντηση μεταξύ Ζέρβα, Άρη και Γουντχάουζ όπου εκεί ο Ζέρβας του ζήτησε να συμμετάσχει στην ενέργεια
Καταρχήν ο Βελουχιώτης εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τη δυνατότητα πραγματοποίησης της ενέργειας και επιπλέον είπε ότι δεν είχε πάρει σχετική εντολή εκ μέρους της κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ Αθηνών (ΚΚΕ). Τότε του πρότεινε ο Ζέρβας να τον ακολουθήσει στην πορεία του για τη Γκιώνα εν αναμονή της απάντησης...
Επειδή προφανώς ο Βελουχιώτης κατάλαβε πως αν αρνηθεί το ΣΜΑ θα αποκηρύξει το κομμουνιστικό κίνημα, θα δυσφημίζονταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ και ταυτόχρονα ο ΕΔΕΣ θα προβαλλόταν σαν η μοναδική δύναμη πραγματικής Εθνικής αντίστασης του είπε : «Καλά στρατηγέ, θα έρθω μαζί σας. Πάω να συνεννοηθώ με τους ομαδάρχες μου»
Παρόλα αυτά η ηγεσία του ΚΚΕ για να αποτρέψει τον «αμφιταλαντευόμενο» Βελουχιώτη να συμμετάσχει στην ενέργεια στέλνει εκπροσώπους της επιτροπής του ΕΑΜ Λαμίας που τον συνάντησαν στις 16 Νοεμβρίου στο χωριό Κολοκυθιά Φθιώτιδας για να τον αποτρέψουν.
Ο Κρις Γουντχάουζ στην ίδια ομιλία λέει τα εξής ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ : «Το ιστορικό γεγονός που θέλω να τονίσω είναι ότι ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΖΕΡΒΑ η επιχείρηση ΔΕΝ θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί. Ο Άρης δεν είχε ενδιαφέρον για τη στρατηγική του Συμμαχικού Γενικού Στρατηγείου στη Βόρειο Αφρική. Αν είχε, θα είχε πάρει επαφή μαζί μας έξι εβδομάδες νωρίτερα. Αποφάσισε να έρθει μαζί μας την τελευταία στιγμή, απλώς και μόνο επειδή είδε ότι θα ήταν βλαβερό για τον ΕΛΑΣ αν έμενε απ' έξω»
Ενώ γινόταν αυτά, στις 13 Νοεμβρίου στο Κερασοχώρι επισκέφθηκε το Ζέρβα ο αντάρτης του ΕΛΑΣ Δημήτρης Κουτσοκώστας και του έδωσε επιστολή του έφεδρου αξιωματικού «Άθω Ρουμελιώτη» (Σωκράτης Γκέκας). Με την επιστολή αυτή προειδοποιούσε το Ζέρβα για σχεδιαζόμενη δολοφονία εναντίον του από το Βελουχιώτη. Επίσης ο Άρης άφησε τον «Ερμή» (Βασίλης Πριόβολος) με δύναμη 20 αντρών στην Βίνιανη. Έτσι άφησε και ο Ζέρβας 15 άντρες και τον απόστρατο ταγματάρχη Βασίλειο Καντιάνη για να καλύψει τα νώτα του...
Ο Κουτσοκώστας τώρα τη νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου συνελήφθη από το Βελουχιώτη στην περιοχή Βαλαόρα-Τοπόλιανα Ευρυτανίας και κατηγορήθηκε σαν «προδότης» και «αποστάτης του ΕΛΑΣ» Την πρωτοφανή βαρβαρότητα του θανάτου του περιγράφει ο Κ. Κόκκινος στο βιβλίο του «1942-1945 Τα χρόνια της κρίσης» (Σελ. 90). Δεν θα σταθώ εδώ όμως αλλά στο γιατί?
Ο «Άθως Ρουμελιώτης» (Σωκράτης Γκέκας) βρισκόταν σε σοβαρή αντιδικία με τον Άρη για τα γεγονότα της 10ης Ιουλίου 1942 όπου ο Βελουχιώτης απήγαγε το γιο του γαιοκτήμονα Μαραθέα που δολοφονήθηκε στο χωριό Τσόμπα Δομοκού Φθιώτιδας και ζητούσε λίτρα 100 εκ. Δραχμές! Μάλιστα παρά την καταβολή των λίτρων από τη μητέρα του παιδιού Κλεοπάτρα Μαραθέα ("Ελεύθερο Βήμα", 27 Σεπτεμβρίου 1942) και την αντίδραση των μελών της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ ο Αρης σκότωσε τον 14χρονο με τα χεράκια του ενώ μπεκρόπινε,και έριξε το πτώμα του σε ασβεστοκάμινο για να εξαφανιστούν τα ίχνη!
Επίσης ο «Άθως Ρουμελιώτης» υποστήριζε το διαχωρισμό των Περιφερειακών διοικήσεων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ έχοντας την αναγνώριση των τοπικών οργανώσεων του ΕΑΜ Ευρυτανίας, διεκδικούσε τη γενική αρχηγία του ΕΛΑΣ Ευρυτανίας ενώ διακήρυττε μετά την εκλογή του την αυτονομία του ΕΛΑΣ...
Για το συντονισμό της ενέργειας τώρα, ο Έντυ Μάγιερς γράφει (για το Ζέρβα): «Του εξήγησα την αποστολή μου. Του έδωσα όλες τις πληροφορίες που είχα συγκεντρώσει για τις τρεις γέφυρες και για τις φρουρές του εχθρού σ' αυτές και στην περιοχή της καθεμιάς και του ανάλυσα λεπτομερειακά το σχέδιο που είχα καταστρώσει για την επίθεση στη γέφυρα του Γοργοποτάμου. Του πρόσφερα τους άντρες και τα μικρά εφόδια που είχα στη διάθεσή μου και του ζήτησα ν' αναλάβει τη διεύθυνση της επιχείρησης. Του είπα ότι θα ήμουν ευτυχής να θεωρηθώ σαν επιτελάρχης του» (!!!) («Ελληνική περιπλοκή», σελ. 67)
Στις 19 Νοεμβρίου 1942 συναντήθηκαν ο Μάγιερς, ο Ζέρβας και ο Βελουχιώτης (με καθυστέρηση 2 ημερών λόγω της συνάντησης με τους εκπροσώπους της επιτροπής του ΕΑΜ στην Κολοκυθιά). Για να δούμε τι γράφει ο Λοχαγός Ντένις Χάμσον... :
«Την άλλη μέρα (19) έγινε σύσκεψη αρχηγών. Ο Ζέρβας και ο Άρης συναντήθηκαν με τον Κρις και τον Έντυ. Ήταν καχύποπτοι ο ένας για τον άλλο. Δεν είχαν συναντηθεί πότε, ανήκαν σε διαφορετικά κόμματα και είχαν εγκατασταθεί σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Αυτή ήταν η πρώτη και η μόνη φορά που συναντήθηκαν φιλικά και συνεργάστηκαν και οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο στην παρουσία τη δικιά μας και στην ανάγκη. Τους εξηγήσαμε τον αντικειμενικό μας σκοπό- την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Ο Άρης έφερε αντιρρήσεις στην αρχή. Είπε πως έχει πληροφορίες από την επιτροπή του ΕΑΜ στη Λαμία πως η πρόθεσή μας ήταν γνωστή και θα ήταν τρέλα να επιτεθούμε στη γέφυρα. Ο Ζέρβας και εμείς το αψηφήσαμε αυτό και είπαμε στον Άρη χωρίς περιστροφές ότι μπορούσε να αποχωρήσει, αν ήθελε, και ότι εμείς πάντως θα προχωρούσαμε. Τότε ο Άρης υποχώρησε κάπως απρόθυμα»
«Η κομμουνιστική οργάνωσι Αθήνας δηλώνει και άλλη μια φορά πως οι κομμουνιστές καταγγέλλουν την ατομική τρομοκρατία.. «Εμείς οι κομμουνιστές σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε χρήσι του ατομικού σαμποτάζ, που ξεφεύγει από την οργανωμένη μορφή και καταντά όπλο στα χέρια του εχθρού... Η ανατίναξη της Ε.Σ.Π.Ο είναι προβοκάτσια (!), που είχε σαν συνέπεια άσκοπα θύματα!» Μάλιστα αποκαλούν την Π.Ε.Α.Ν «Αντεθνική συμμορία που τη καθοδηγούν πράκτορες του κατακτητή!»
-Κατήγγειλαν αυτή την πράξη Α) γιατί δεν την έκανε κομμουνιστική οργάνωση και φυσικά τέτοιες ενέργειες εμπόδιζαν τους κομμουνιστές να μονοπωλήσουν τον αντιστασιακό αγώνα...Β) είχαν γραμμή για αυτό το λόγο (μονοπώληση) και είτε καταδίκαζαν τις οργανώσεις ότι κάνουν προβοκάτσιες με άσκοπα θύματα είτε ότι συνεργάζονται με τους Γερμανούς!Η τακτική αυτή των κομμουνιστών ακολουθείται μέχρι σήμερα και εις τον αιώνα των αιώνων....
Επιπλέον πληροφοριακό δελτίο της 1ης Ιανουαρίου 1943 προς τα στελέχη της ΟΚΝΕ (Κομμουνιστική νεολαία Ελλάδας) γράφει :
«ΠΕΑΝ ΚΑΙ ΓΚΕΣΤΑΠΟ»
«Πριν ένα μήνα πιάστηκαν δήθεν οι αρχηγοί και τα στελέχη της ΠΕΑΝ. Λέγανε πως τους είχανε πιάσει τα τυπογραφεία, εκρηκτικά μηχανήματα, αποθήκες πυρομαχικών και σαν υπαίτιους για την ανατίναξη της ΕΣΠΟ. Ύστερα λέγανε πως οι κατηγορίες ενάντιά τους ήτανε τόσο βαριές που οπωσδήποτε θα τους τουφεκίζανε. Ο Περρίκος, ένας από τους συλληφθέντες, επισκέφθηκε με άδεια τους δικούς του. Τώρα μαθαίνουμε ότι αυτός και η κλίκα του πρόκειται να βγουν τελείως ελεύθεροι. Αυτά δείχνουν τις σχέσεις ΠΕΑΝ και ΓΚΕΣΤΑΠΟ και τις αμοιβαίες φιλοφρονήσεις τους».
Και ενώ αυτά γράφει το παραπάνω δελτίο του ΚΚΕ μετά από λίγες μέρες, την 4η Φεβρουαρίου 1943 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής εκτελούνται ο Κώστας Περρίκος και η Ιουλία Μπίμπα, που συνελήφθησαν από τους Γερμανούς για την ανατίναξη της ΕΣΠΟ!
Στην ανατίναξη της Ε.Σ.Π.Ο. σκοτώθηκαν : --Ο αρχηγός της Ε.Σ.Π.Ο και 31 από τα στελέχη της!! --43 Γερμανοί αξιωματικοί και οπλίτες που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή πάνω από τα γραφεία της Ε.Σ.Π.Ο, που ήταν λέσχη αξιωματικών των Γερμανών!
Αποτέλεσμα? : Η ΕΛΛΑΔΑ ΗΤΑΝ ΤΟ ΜΟΝΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΣΤΕΙΛΕ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ!
Αυτή λοιπόν η ενέργεια σύμφωνα με τους κομμουνιστές είχε ΑΣΚΟΠΑ ΘΥΜΑΤΑ! Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του Λονδίνου και της Μόσχας μίλησαν με ενθουσιασμό για το εγχείρημα, χαρακτηρίζοντάς το ως το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΣΑΜΠΟΤΑΖ (ΑΤΟΜΙΚΟ κατά τους κομμουνιστές!) στην τότε κατεχόμενη Ευρώπη! Αυτοί που συμμετείχαν ήταν :
--Αντώνης Μυτιληναίος--τεχνικός οτε --Σπύρος Γαλάτης--φοιτητής Νομικής --Νίκος Λάζαρης-- φοιτητής Νομικής --Νίκος Μούρτος--Τεχνικός --Τάκης Μιχαηλίδης-- φοιτητής Χημείας --Σπύρος Στανωτάς-- φοιτητής Ανωτάτης Εμπορικής --Ιουλία Μπίμπα--Δασκάλα --Αικατερίνη Μπέση--Οικιακά
Από προδοσία συνελήφθησαν πολλά στελέχη της Π.Ε.Α.Ν αλλά και ο αρχηγός και εκτελέστηκαν στην Καισαριανή άλλοι τον Ιανουάριο και άλλοι τον Φεβρουάριο του 1943... Οι κομμουνιστές στα Δεκεμβριανά συνέλαβαν τον Νίκο Λάζαρη που δεν είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς και κατετάγη αντάρτης του Ζέρβα και τον εκτέλεσαν ως ΠΡΟΔΟΤΗ! Καταλαβαίνετε το ήθος αυτών των ανθρώπων
Εκτός από τον Χένρυ Μολ, ο ίδιος ο Έντυ Μάγιερς στο βιβλίο του «Η Ελληνική περιπλοκή», σελ 60 γράφει: «Δεν απαντούσε ο Άρης στα μηνύματα που του έστελνα. Φαινόταν να μας αποφεύγει επίτηδες»... Όταν αναγκάστηκε ο Άρης να συμμετάσχει στην επιχείρηση, ο Μάγιερς στην σελ.69 γράφει : «Από την πρώτη μας συζήτηση συμπέρανα ότι, συμφωνώντας να συνεργαστεί μαζί μας στην ανατίναξη του Γοργοποτάμου, παράβαινε τις οδηγίες των ανωτέρων του στην Αθήνα, να μη επιτίθεται σε συγκροτημένες εχθρικές δυνάμεις και ότι η παράβαση αυτή θα του στοίχιζε πιθανόν σοβαρές επιπλήξεις».
Μάλιστα ο Βελουχιώτης όπως αναφέρθηκα παραπάνω ΚΡΑΤΗΣΕ την τρίτη Βρετανική ομάδα (28 Οκτώβρη) και αντί να την στείλει στη Γκιώνα που ήταν οι άλλες δύο ομάδες την έθεσε υπό περιορισμό! Στη συνέχεια και παρά τις διαμαρτυρίες του Θέμη Μαρίνου τους περιέφερε επί 2(!) εβδομάδες προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και τους οδήγησε στο νοτιοδυτικότερο άκρο του νομού Ευρυτανίας στο χωριό Προυσός! ΜΟΝΟ όταν ο Γουντχάουζ πήγαινε να βρει το Ζέρβα, στις 8 Νοεμβρίου 1942 όταν βρισκόταν στο χωριό Χρύσω Ευρυτανίας πληροφορήθηκε τυχαία τη θέση του Μαρίνου και του Κουκ από ένα βοσκό συνεργαζόμενο με το ΕΑΜ. Τότε έστειλε 2 σημειώματα προς Άρη και Κουκ και ενημέρωνε για την πρόθεσή του να συναντηθεί με το Ζέρβα και να του ζητήσει τη συνδρομή για το sabotage και προσκαλούσε τον Άρη να συνεργαστεί με τους Βρετανούς καταδρομείς για τον ίδιο σκοπό!!!... Τότε μόνο ο Βελουχιώτης αναγκάστηκε να τους απελευθερώσει...
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ο Νικηφόρος στα βιβλία του, αναφέρει σαν αιτιολογία ότι προσπαθούσαν να αποφύγουν τους Ιταλούς γιατί είχε προηγηθεί μάχη τις προηγούμενες μέρες και οι Ιταλοί τους καταδίωκαν!!
Ο Θέμης Μαρίνος όμως στο βιβλίο του, διαψεύδει το γεγονός και επιμένει πως απλά ο Βελουχιώτης τους περιέφερε στα χωριά για διαφήμιση και για δόλωμα καταταγής νέων ανταρτών ενώ είχε ήδη ειδοποιηθεί για το σημαντικό της αποστολής της Βρετανικής Αποστολής!!!
Να αναφέρω εδώ κάτι πολύ σημαντικό. Ο Έντυ Μάγιερς με τη βοήθεια του Ντένις Χάμσον (έφεδρος λοχαγός καταδρομών) και του έφεδρου λοχία Γιάννη Πιστόλη μεταξύ 25 και 29 Οκτωβρίου κάνανε αναγνώριση των στόχων και τελικά αποφάσισαν να χτυπήσουν την γέφυρα του Γοργοποτάμου. Αυτό γίνεται γιατί οι μυθομανείς «συγγραφείς» της αριστεράς άλλοι γράφουν ότι πήρε πρωτοβουλία ο Άρης για το στόχο, άλλοι ότι οι Άγγλοι δεν έκαναν τίποτα γιατί ήταν 5 άτομα κτλ... Λόγω της άρνησης του ΚΚΕ και της μεγάλης καθυστέρησης του Άρη να βοηθήσει και να συμπράξει στην εκτέλεση της ενέργειας, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου είχε τελικά ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ γιατί έγινε στις 25 Νοεμβρίου του 1942 ενώ η μάχη του Ελ Αλαμέιν έγινε μεταξύ 23 Οκτωβρίου και 3 Νοεμβρίου 1942... και καθόλη τη διάρκεια αυτής ο άξονας έπαιρνε εφόδια κανονικότατα μέσω Ηπειρωτικής Ελλάδας!
Η επιχείρηση «HARLING» δηλαδή η ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου ξεκίνησε για να αποκόψει τον ανεφοδιασμό του άξονα κατά τη μάχη του Ελ Αλαμέιν αλλά ΑΠΕΤΥΧΕ στον αντικειμενικό της σκοπό!!!! Είχε βέβαια πολύ μεγάλη σημασία τόσο στο ηθικό των Ελλήνων όσο και των Συμμάχων γιατί υπήρξε το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Οι αριστεροί διαστρεβλώνουν την ιστορία καθώς λένε πως την πρωτοβουλία είχε ο Άρης, πως η ανατίναξη ήταν το κορυφαίο γεγονός του ΒΠΠ και συνετέλεσε στη συντριβή των Δυνάμεων του άξονα(!) ΠΩΣ ΠΑΡΑΧΑΡΑΣΣΕΤΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ? Ο κομμουνιστής Αλέκος Ζωγράφος («Λαοκράτης») στο μυθιστόρημά του «Τα παρασκήνια του Γοργοποτάμου» (1988) γράφει:
«Με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου 1942 ο αρχηγός του Ε.Λ.Α.Σ. Άρης Βελουχιώτης ανάκοψε τη μεγάλη προέλαση του Ρόμμελ και βοήθησε αποτελεσματικά στη νίκη των συμμάχων αγγλοαμερικανών σε όλα τα μέτωπα της Β. Αφρικής» (!!!!) (Σελ.36)
Και πιο κάτω :
«Δεν υπάρχει πια σήμερα καμιά απολύτως αμφιβολία πως η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοέμβρη του 1942 συνετέλεσε αποτελεσματικά στη νίκη των Συμμάχων στο μέτωπο της Βορείου Αφρικής. Από τη στιγμή που τιναζόταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου στον αέρα, ο Ρόμμελ δεν μπορούσε να περιμένει πια εφόδια για την εκστρατεία του στη Βόρειο Αφρική από δρόμο της Ελλάδος. Ο δρόμος αυτός, όπως είναι γνωστό, κόπηκε για πολλούς μήνες» (!!!!!!). (Σελ.39)
«Κανείς δεν ξέρει ποια θα ήταν σήμερα η τύχη της Ευρώπης, συνεπώς και της Ελλάδος, αν τον Νοέμβριο του 1942, ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης δεν είχε ανακόψει τη μεγάλη προέλαση των Γερμανικών στρατευμάτων του στρατηγού Ρόμμελ στη Β. Αφρική» (!) (Σελ 43).
Στην σελίδα 37 μάλιστα γράφει ότι... η συνέχιση της αντίστασης του Ρωσικού στρατού στο Στάλινγκραντ και στον Καύκασο σχετίζεται...με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου!
Ένας άλλος «ιστορικός συγγραφέας» (από τους πρωταγωνιστές) ο Δημήτριος Δημητρίου («Νικηφόρος»), κινείται σε διαφορετικό επίπεδο.
Στις σελίδες 149-150 του περισπούδαστου.. βιβλίου του «Γοργοπόταμος - Έλληνες αντάρτες εναντίον του Ρόμμελ» προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι μύθος όπως ισχυρίστηκε ο Κρις Γουντχάουζ σε ραδιοφωνική εκπομπή του BBC το 1972, η δήθεν υπαγόρευση της διαταγής επιχείρησης για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου από τον Άρη Βελουχιώτη.
«Η κρίση που μπορεί να γίνει πάνω στην άποψη αυτή του Κρις είναι, ότι το περιστατικό με την υπαγόρευση της διαταγής από τον Άρη παρουσιάζεται από το Νικηφόρο με τόσες λεπτομέρειες που το κάνουν απολύτως πιστευτό!!!!!!!!!»
Στην σελίδα 189 γράφει τα αμίμητα!! : «Τον πιο μεγάλο όμως ενθουσιασμό μας γέμισε ο Ατρόμητος. Ένα κοντουλό παληκαρόπουλο κιτρινιάρικο, κάτι είχε η σπλήνα του, σα φουσκωμένο κινεζάκι, δεκαεφτά-δεκαοχτώ χρονών από τα μέρη του Δομοκού. Ανέβαινε ντυμένος μια μακριά ιταλική χλαίνη, ως τις φτέρνες, και πλατιά σα ράσο. Κουβαλούσε κι έναν ιταλό αιχμάλωτο, φορτωμένο ένα σακίδιο ζάχαρη. «Που πας μωρέ Ατρόμητε?» ρωτούσαμε σκάζοντας στα γέλια. Αυτός, κοκκίνιζαν ελαφρά τα χλωμά του μάγουλα και κοίταζε αλλού. Μας έλεγαν οι δικοί του, είχε ανακαλύψει το τσουβάλι με τη ζάχαρη, τη δοκίμασε και μόλις άρχιζε να γεμίζει το σακίδιό του, κατάλαβε ότι το άλλο τσουβάλι, που απάνω του καθόταν, δεν ήταν τσουβάλι αλλά κρυμμένος Ιταλός και τον έπιασε» (!!!!!).
Βέβαια το θέμα είναι ότι μόνο 1 ιταλός στρατιώτης πιάστηκε αιχμάλωτος, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης και αυτός από το Νικόλαο Ζέρβα. Στη συνέχεια δόθηκε μετά από επιμονή του Άρη στους αντάρτες του και τελικά τον μαχαίρωσε με 5 μαχαιριές 1 16χρονος (παιδί ουσιαστικά). Φρικιαστικές λεπτομέρειες αναφέρονται στο βιβλίο του Denys Hamson...
Στις σελίδες 70 και 78-82 προσπαθεί να μας πείσει ότι δήθεν ο Βελουχιώτης δεν γνώριζε επί 45 μέρες την άφιξη και τις κινήσεις των Βρετανών αλεξιπτωτιστών ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ! (Επαρχίες Παρνασσίδος και Φθιώτιδος). Μετά όμως συμπεραίνει ότι... «δεν υπήρξε εκ μέρους του Άρη Βελουχιώτη σκόπιμη κωλυσιεργία για να συναντηθεί και συνεργασθή με τους Βρετανούς Καταδρομείς σε επιχείρηση εναντίον των στρατευμάτων κατοχής» (!!!)
Ο Κρις Γουντχάουζ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn λέει τα εξής για το θέμα..:
«Ο Άρης θα έπρεπε να έμαθε για την άφιξή μας σε λίγες μέρες. Όλος ο κόσμος μπορούμε να πούμε ήξερε για αυτήν, ακόμα και οι Ιταλικές φρουρές, οι οποίες εξαπέλυσαν συχνές περιπολίες για να μας βρουν».
Ο Θέμης Μαρίνος σε επιστολή του στις 10 Δεκεμβρίου 1981 στην εφημερίδα Καθημερινή γράφει: «Ο Καραλίβανος με άλλους πέντε συντρόφους του είχαν επαφή με τον Άρην Βελουχιώτην. Επομένως ήταν αδύνατον να μη επληροφορήθη το ΕΑΜ / ΕΛΑΣ την άφιξιν των Άγγλων...»
Το μέλος του ΚΚΕ Μπέκιος Σπύρος («Λάμπρος») είναι άλλος ένας διαστρεβλωτής της ιστορίας . Στο βιβλίο του «Σελίδες από την Εθνική Αντίσταση» αφηγείται στις σελίδες 179-180 πως την 21η Νοεμβρίου 1942 (ενώ δηλαδή τα τμήματα των ανταρτών μετακινούταν προς το στόχο τους και βρισκόταν στην Καστριώτισσα) ο Άρης Βελουχιώτης τον κάλεσε, προκειμένου να του αναθέσει την εκτέλεση του τεχνικού μέρους της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου επειδή διαπίστωσε ότι οι βρετανοί και ο Ζέρβας... κωλυσιεργούν αδικαιολόγητα και υπάρχει περίπτωση να τους αγνοήσει τελείως και να αναλάβει μόνος του την διεξαγωγή της επιχείρησης!!!!
Γράφει: -«Είσαι σε θέση να το αναλάβεις (το σαμποτάζ στη γέφυρα)?» -«Ναι, του απαντώ μπορώ να το αναλάβω» -«Μπορείς, αν χρειαστεί, να κάνεις και μόνος σου την ανατίναξη, χωρίς τους Εγγλέζους;» -«Ναι! Του απαντώ ξανά...Γιατί? τον ρωτώ. Υπάρχει πιθανότητα να μην έρθουν οι Εγγλέζοι;» -«Κωλυσιεργούν, μου λέει. Κι αυτοί και ο Ζέρβας. Η δουλειά πρέπει να τελειώσει. Πολύ τράβηξε»
Κουίζ : Ποιος είναι ο ψευτης ο «Λάμπρος» ή ο Βελουχιώτης?
Το ίδιο άτομο σε άλλο του βιβλίο γράφει : «Την άλλη μέρα (22 Νοεμβρίου) δεν μπόρεσαν να αποφύγουν, ξανά τη συνάντηση (εννοεί τους Βρετανούς και το Ζέρβα!!). Ο Άρης ήταν πιεστικός. «Πάμε για το σαμποτάζ χωρίς καθυστέρηση» τους δηλώνει. «Ή μαζί, ή δώστε μου τους δυναμίτες να πάω μόνος μου»» («Γοργοπόταμος, η αλήθεια που καίει», σελ 84-85)
Παρακαλώ αυτό το : «Πάμε για το σαμποτάζ χωρίς καθυστέρηση» να το κρατήσετε...
Ο ίδιος στο ίδιο βιβλίο στις σελίδες 168-169, ανακαλύπτει ότι καταστρώθηκε σχέδιο από το υπουργείο Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, τη Βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, το Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, τη Συμμαχική στρατιωτική αποστολή, την Ελληνική κυβέρνηση Καΐρου και το Ναπολέοντα Ζέρβα που προέβλεπε υπονόμευση της επιτυχίας ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου για να δυσφημίσουνε τον ΕΛΑΣ! Τι μανία καταδίωξης είναι αυτή και κατεβάζουν μερικοί από την γκλάβα τους ό,τι να 'ναι ρε...
Στις ίδιες σελίδες εκφράζει τη βεβαιότητα η οποία όπως γράφει ομολογείται (?) τόσο από βρετανικής όσο και από γερμανικής πλευράς : «Τα Γερμανικά και τα Εγγλέζικα συμφέροντα στην Ελλάδα ήταν ταυτισμένα στο χτύπημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ» (!!)
Ο Μάγιερς επειδή φοβάται πλέον τη ματαίωση της καταδρομικής ενέργειας και αφού διαπιστώνει ότι ο «Ταγματάρχης Άρης» αποφεύγει συστηματικά να συναντηθεί με αυτόν, προσπαθεί να επικοινωνήσει με την Αθήνα και το Κάιρο. Τελικά στις 31 Οκτωβρίου 1942 παίρνει οδηγία από την ομάδα «Προμηθέας ΙΙ» να έρθει σε επαφή με το Ζέρβα και αυτός συμφωνεί. Αναλαμβάνει να συναντηθεί ο Γουντχάουζ που κάνει πραγματικό αγώνα δρόμου, για να πάει να βρει τον Ζέρβα.
Εν τω μεταξύ, ο Βελουχιώτης αν και στις 8 Νοεμβρίου αναγκάστηκε να αφήσει ελεύθερους τους Βρετανούς καταδρομείς και υποσχέθηκε να ακολουθήσει με τις δυνάμεις του την αποστολή προς την Σπηλιά της Στρόμης, αντίθετα πήγε δυτικότερα και περιφέρονταν στην περιοχή του χωριού Φραγκίστα Ευρυτανίας προφανώς γιατί περίμενε τα αποτελέσματα της συνάντησης.
Τα δεδομένα είναι συντριπτικά! Το γεγονός ότι ο Βελουχιώτης και γενικά το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ απέφευγε την επαφή με τους Βρετανούς για να γίνει ενέργεια κατά του στρατού Κατοχής επιβεβαιώνει (και) ο Γουντχάουζ ο οποίος σε ομιλία του στις 31 Οκτωβρίου 1984 στο ξενοδοχείο Holiday Inn με θέμα : «Ο Ιστορικός ρόλος της Εθνικής Αντίστασης» είπε :
«Δεν είχα ιδέα τι έκαναν ο Άρης Βελουχιώτης ή ο Νίκος Καρβούνης κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων. Ήταν όμως φανερό ότι το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν ενδιαφέρονταν να μας βοηθήσουν. Το τονίζω αυτό, γιατί ξέρω ότι έχει αναπτυχθεί ένας μύθος μεταξύ των Ελλήνων της νεώτερης γενιάς, ότι η πρωτοβουλία για την επιχείρηση του Γοργοποτάμου προήλθε από τον Άρη και τον ΕΛΑΣ. Έφτασα ακόμη να διαβάσω στον κομμουνιστικό τύπο ότι η Βρετανική ομάδα με επιμονή δική μου, σκόπιμα απέφυγε κάθε επαφή με τον ΕΛΑΣ έως ότου μπορέσουμε να βρούμε πρώτα το Ζέρβα. Η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο : Ο Άρης αποφάσισε τελικά να μας βοηθήσει μόνο και μόνο επειδή βρήκαμε το Ζέρβα...» ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ?
Στις 13 Νοεμβρίου, όταν ο Ζέρβας έφτασε στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας πληροφορήθηκε από τους χωρικούς ότι ο «μυστηριώδης ταγματάρχης Άρης» βρίσκεται στο διπλανό χωριό Φραγκίστα. Τότε με σημείωμα που του έστειλε του ζητούσε να συναντηθούν στο χωριό Βίνιανη. Αυθημερόν ο Βελουχιώτης συμφώνησε. Έτσι στις 14 Νοεμβρίου 1942 έγινε η ΠΡΩΤΗ συνάντηση μεταξύ Ζέρβα, Άρη και Γουντχάουζ όπου εκεί ο Ζέρβας του ζήτησε να συμμετάσχει στην ενέργεια
Καταρχήν ο Βελουχιώτης εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τη δυνατότητα πραγματοποίησης της ενέργειας και επιπλέον είπε ότι δεν είχε πάρει σχετική εντολή εκ μέρους της κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ Αθηνών (ΚΚΕ). Τότε του πρότεινε ο Ζέρβας να τον ακολουθήσει στην πορεία του για τη Γκιώνα εν αναμονή της απάντησης...
Επειδή προφανώς ο Βελουχιώτης κατάλαβε πως αν αρνηθεί το ΣΜΑ θα αποκηρύξει το κομμουνιστικό κίνημα, θα δυσφημίζονταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ και ταυτόχρονα ο ΕΔΕΣ θα προβαλλόταν σαν η μοναδική δύναμη πραγματικής Εθνικής αντίστασης του είπε : «Καλά στρατηγέ, θα έρθω μαζί σας. Πάω να συνεννοηθώ με τους ομαδάρχες μου»
Παρόλα αυτά η ηγεσία του ΚΚΕ για να αποτρέψει τον «αμφιταλαντευόμενο» Βελουχιώτη να συμμετάσχει στην ενέργεια στέλνει εκπροσώπους της επιτροπής του ΕΑΜ Λαμίας που τον συνάντησαν στις 16 Νοεμβρίου στο χωριό Κολοκυθιά Φθιώτιδας για να τον αποτρέψουν.
Ο Κρις Γουντχάουζ στην ίδια ομιλία λέει τα εξής ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ : «Το ιστορικό γεγονός που θέλω να τονίσω είναι ότι ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΖΕΡΒΑ η επιχείρηση ΔΕΝ θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί. Ο Άρης δεν είχε ενδιαφέρον για τη στρατηγική του Συμμαχικού Γενικού Στρατηγείου στη Βόρειο Αφρική. Αν είχε, θα είχε πάρει επαφή μαζί μας έξι εβδομάδες νωρίτερα. Αποφάσισε να έρθει μαζί μας την τελευταία στιγμή, απλώς και μόνο επειδή είδε ότι θα ήταν βλαβερό για τον ΕΛΑΣ αν έμενε απ' έξω»
Ενώ γινόταν αυτά, στις 13 Νοεμβρίου στο Κερασοχώρι επισκέφθηκε το Ζέρβα ο αντάρτης του ΕΛΑΣ Δημήτρης Κουτσοκώστας και του έδωσε επιστολή του έφεδρου αξιωματικού «Άθω Ρουμελιώτη» (Σωκράτης Γκέκας). Με την επιστολή αυτή προειδοποιούσε το Ζέρβα για σχεδιαζόμενη δολοφονία εναντίον του από το Βελουχιώτη. Επίσης ο Άρης άφησε τον «Ερμή» (Βασίλης Πριόβολος) με δύναμη 20 αντρών στην Βίνιανη. Έτσι άφησε και ο Ζέρβας 15 άντρες και τον απόστρατο ταγματάρχη Βασίλειο Καντιάνη για να καλύψει τα νώτα του...
Ο Κουτσοκώστας τώρα τη νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου συνελήφθη από το Βελουχιώτη στην περιοχή Βαλαόρα-Τοπόλιανα Ευρυτανίας και κατηγορήθηκε σαν «προδότης» και «αποστάτης του ΕΛΑΣ» Την πρωτοφανή βαρβαρότητα του θανάτου του περιγράφει ο Κ. Κόκκινος στο βιβλίο του «1942-1945 Τα χρόνια της κρίσης» (Σελ. 90). Δεν θα σταθώ εδώ όμως αλλά στο γιατί?
Ο «Άθως Ρουμελιώτης» (Σωκράτης Γκέκας) βρισκόταν σε σοβαρή αντιδικία με τον Άρη για τα γεγονότα της 10ης Ιουλίου 1942 όπου ο Βελουχιώτης απήγαγε το γιο του γαιοκτήμονα Μαραθέα που δολοφονήθηκε στο χωριό Τσόμπα Δομοκού Φθιώτιδας και ζητούσε λίτρα 100 εκ. Δραχμές! Μάλιστα παρά την καταβολή των λίτρων από τη μητέρα του παιδιού Κλεοπάτρα Μαραθέα ("Ελεύθερο Βήμα", 27 Σεπτεμβρίου 1942) και την αντίδραση των μελών της Κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ ο Αρης σκότωσε τον 14χρονο με τα χεράκια του ενώ μπεκρόπινε,και έριξε το πτώμα του σε ασβεστοκάμινο για να εξαφανιστούν τα ίχνη!
Επίσης ο «Άθως Ρουμελιώτης» υποστήριζε το διαχωρισμό των Περιφερειακών διοικήσεων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ έχοντας την αναγνώριση των τοπικών οργανώσεων του ΕΑΜ Ευρυτανίας, διεκδικούσε τη γενική αρχηγία του ΕΛΑΣ Ευρυτανίας ενώ διακήρυττε μετά την εκλογή του την αυτονομία του ΕΛΑΣ...
Για το συντονισμό της ενέργειας τώρα, ο Έντυ Μάγιερς γράφει (για το Ζέρβα): «Του εξήγησα την αποστολή μου. Του έδωσα όλες τις πληροφορίες που είχα συγκεντρώσει για τις τρεις γέφυρες και για τις φρουρές του εχθρού σ' αυτές και στην περιοχή της καθεμιάς και του ανάλυσα λεπτομερειακά το σχέδιο που είχα καταστρώσει για την επίθεση στη γέφυρα του Γοργοποτάμου. Του πρόσφερα τους άντρες και τα μικρά εφόδια που είχα στη διάθεσή μου και του ζήτησα ν' αναλάβει τη διεύθυνση της επιχείρησης. Του είπα ότι θα ήμουν ευτυχής να θεωρηθώ σαν επιτελάρχης του» (!!!) («Ελληνική περιπλοκή», σελ. 67)
Στις 19 Νοεμβρίου 1942 συναντήθηκαν ο Μάγιερς, ο Ζέρβας και ο Βελουχιώτης (με καθυστέρηση 2 ημερών λόγω της συνάντησης με τους εκπροσώπους της επιτροπής του ΕΑΜ στην Κολοκυθιά). Για να δούμε τι γράφει ο Λοχαγός Ντένις Χάμσον... :
«Την άλλη μέρα (19) έγινε σύσκεψη αρχηγών. Ο Ζέρβας και ο Άρης συναντήθηκαν με τον Κρις και τον Έντυ. Ήταν καχύποπτοι ο ένας για τον άλλο. Δεν είχαν συναντηθεί πότε, ανήκαν σε διαφορετικά κόμματα και είχαν εγκατασταθεί σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Αυτή ήταν η πρώτη και η μόνη φορά που συναντήθηκαν φιλικά και συνεργάστηκαν και οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο στην παρουσία τη δικιά μας και στην ανάγκη. Τους εξηγήσαμε τον αντικειμενικό μας σκοπό- την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Ο Άρης έφερε αντιρρήσεις στην αρχή. Είπε πως έχει πληροφορίες από την επιτροπή του ΕΑΜ στη Λαμία πως η πρόθεσή μας ήταν γνωστή και θα ήταν τρέλα να επιτεθούμε στη γέφυρα. Ο Ζέρβας και εμείς το αψηφήσαμε αυτό και είπαμε στον Άρη χωρίς περιστροφές ότι μπορούσε να αποχωρήσει, αν ήθελε, και ότι εμείς πάντως θα προχωρούσαμε. Τότε ο Άρης υποχώρησε κάπως απρόθυμα»
Subscribe to:
Posts (Atom)